TÌNH CA CHO NGƯỜI ĐƯỢC YÊU

CHÚA NHẬT XI TN (Năm A)

Mt 9, 36 – 10,8

NỢ ĐỒNG LẦN

Từ năm 2003, hể G-8 chuẩn bị tổ chức hội nghị các cấp, thì ở một nơi nào đó không xa cũng có những hội nghị và cũng do các “G” tổ chức, song không phải là những quốc gia thuộc nhóm tám nước dân chủ và công nghiệp hàng đầu thế giới, mà là các nước đang phát triển, ban đầu là G-20 vì gồm 20 nước ngày thành lập và sau đó là G-33, G-40 . Trong khi “G- giàu” muốn chốt lại ở con số tám, thì “G-nghèo” sẽ còn tiếp tục mở rộng, trong đó “Big-Five”, năm nước lớn đang ở ngưỡng cửa phát triển (Ấn Độ, Trung Quốc,Ba Tây, Mễ Tây Cơ, Nam Phi) muốn làm đối trọng của G-8, nhưng đúng hơn, đó là lời nhắc nhở, cảnh cáo và cả đe doạ, buộc các nước giàu phải moi hầu bao ít nhất 0,7% tổng thu nhập như đã hứa, để giúp đỡ các nước nghèo, vốn chiếm hơn 2/3 dân số toàn cầu trong khi phần bánh chia rất nhỏ và kèm theo nghèo đói là bệnh tật, chiến tranh cùng vô số những hệ quả . Lý do “G-nghèo” đưa ra là của cải tài nguyên trên hành tinh nầy là của chung và mọi người đều có quyền hưởng xứng đáng. Ai đã tham lam chiếm dụng cho bản thân, cho đất nước mình, thì phải trả lại, chia sẻ bằng cách nầy hoặc cách khác, không thể tránh né mãi để hưởng thụ trên đau khổ thiếu thốn của người khác, của đất nước, vùng miền khác. Của đồng lần nào của riêng ai, mó tay chiếm dụng là trở nên nợ đồng lần, thứ nợ “vay trả, trả vay”, tự hiểu và phải trả theo lương tâm con người.

“Người thế trả nợ đời là thế”, câu thơ của Nguyễn Công Trứ trong bài “Phận sự làm trai” cho thấy con người kỳ lạ trong ông. Là một nhà quân sự, một nhà kinh tế và một nhà thơ lỗi lạc trong lịch sử Việt Nam cận đại, nét nỗi bật trong tư duy và triết lý sông của Nguyễn-Công-Trứ lại là day dứt và cả thao thức của ông đối với tha nhân, xã hội, đất nước, thể hiện qua việc ông thấy mình mang nhiều mối nợ nhất: nợ đèn sách, nợ công danh, nợ non nước và cả những món nợ đồng lần : “Người thế trả nợ đời là thế: Của đồng lần thiên hạ tiêu chung”. Ai cũng sẵn sàng tiêu của đồng lần, nhưng mấy ai nhớ nợ đồng lần để trả, khi chẳng mấy ai nhận thức mình đã vay nó! Món nợ nầy không phải chỉ trả bằng những hành động từ thiện, bác ái vị tha, công khai hoặc thầm kín, mà còn thể hiện qua sự xả thân vì việc nghĩa. Con người sống trọn “ngũ thường” (nhân - lễ - nghĩa –trí – tín) cũng là một cách trả món nợ đồng lần với đời, với người, để làm cho xã hội tốt đẹp hơn, nhân bản hơn, đạo đức hơn.

Trong những ngày xảy ra động đất ở Tứ Xuyên,Trung Quốc, nhiều gương anh hùng đáng khâm phục, như của thầy giáo Tăng-Cương-Cữu, hy sinh khi dùng thân thể che chắn cho bốn học sinh thoát chết, trong khi thầy giáo Phan bỏ học sinh để chạy biến ngay khi vừa động đất và trơ tráo trả lời trong một cuộc phỏng vấn về việc làm của mình :”Tôi không phải là người gây ra động đất, vì vậy tôi chẳng thấy có lý do gì để thấy tội lỗi cả”. Anh ta không thể hiểu được rằng khi làm giáo viên, anh tự nhận vào mình món nợ đồng lần phải trả suốt đời như tằm nhả tơ cho thế hệ tương lai, không chỉ vốn liếng tri thức, mà cả nhân cách, đạo đức và hành xử xứng đáng là kẻ sĩ, là “thầy”. Môi trường sư phạm không có chỗ cho hèn nhất, vô trách nhiệm và thiếu tình thương. Những thầy cô sống sa đoạ, làm gương xấu, không có lòng yêu nghề và yêu học trò, những giáo sư đánh mất phẩm giá người thầy, mờ mắt vì lợi danh: tất cả đều không hiểu và không trả cho đời món nợ đồng lần, mà những thế hệ thầy cô,gíao sư đi trước đã cố gắng trả qua chính họ và cho họ. Tôi nợ người nầy, người khác nợ tôi, cái nợ đồng lần không tính chuyện vay, nhưng phải lo chuyện trả. Chỉ có lương tâm ta đòi. Có thể tóm lại sự kiện mơ hồ về của đồng lần và khái niệm mơ hồ về nợ đồng lần nầy như sau : lý trí, lương tâm và nhân cách buộc ta phải nhận thức rằng sống trên đời có vô số thứ ta được hưởng dùng ưu tiên và ưu đãi hơn người khác, vì thế công bằng đòi hỏi sự đáp đền - một hình thức trả món nợ “không tên” ấy, bằng chính những hành vi xứng hợp và có ích cho đời, cho người. Quả thật, nợ đồng lần không vay, mà phải trả cả đời.

Nhưng cha ông ta vẫn nói : “oan có đầu, nợ có chủ”.Chủ thật sự của “của đồng lần - nợ đồng lần” nầy là chẳng ai khác ngoài Đấng đã nói : Người làm cho mặt trời mọc trên người tốt lẫn kẻ xấu, cho mọi hạng người lành cũng như kẻ độc dữ xấu xa được hưởng đồng đều mọi ơn lành trong tự nhiên và cả Tình Yêu vô biên của Chúa nữa. Chính vì thế mà món nợ mới quàng vào cổ họ và họ không còn chối cãi hoặc tìm cách bao biện bào chữa cho mình được nữa. Trong bài đọc Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu xác định đòi hỏi phải trả món nợ nầy :” Các con đã được cho không, thì cũng phải cho không như vậy” (Mt 10, 8 b). Mỗi người phải dùng cuộc đời để trả món nợ ân tình nhận được nhưng không từ Thiên Chúa và tất nhiên là trả cho tha nhân. Với những người ngoài Công giáo, đó là những đóng góp tinh thần và vật chất làm đẹp cho đời, làm đẹp tình người, làm cho thế giới bớt bạo lực để có hoà bình. Với Kitô hữu, đó là một phần trong việc truyền giáo: nợ đồng lần dần rõ nét, có Chủ Nợ - Thiên Chúa – và có địa chỉ trả nợ : tha nhân, cũng có thể gọi là “chủ nợ” của chúng ta!

Cuối cùng, Chúa Giêsu không mang nợ đồng lần, nhưng Người vẫn trả và trả thật đắt, bằng chính mạng sống Người. Đó là nợ Tình Yêu, một món nợ mà khi chấp nhận theo Chúa, mỗi Kitô-hữu đón nhận để trả suốt cuộc đời và bằng chính cuộc đời, giống như Chúa Giêsu vậy : biết động lòng trắc ẩn trước sự lầm than vất vưởng của tha nhân (Mt 9,36); mau mắn đáp lời mời gọi theo Chúa (Mt 9,37) và ra đi truyền rao Tin Mừng (Mt 10,1).Quy tắc để trả món nợ đồng lần hoặc món nợ Tình Yêu cũng chẳng khác nhau . Đó là tinh thần mà Thánh Phanxicô Khó Khăn đã xướng trong Kinh Hoà Bình : “tìm an ủi người hơn được người ủi an; tìm hiểu biết người hơn được người hiểu biết; tìm yêu mến người hơn được người mến yêu” và để Chúa dùng chúng ta “như khí cụ bình an của Chúa”. Lạy Chúa, nợ đồng lần chúng con mắc với Chúa, hãy nhắc nhở chúng con trả nó cho thế trần, cho thế nhân, cũng là con cái Chúa và anh em chúng con!

CVK Nguyễn - Thế - Bài TÌNH CA CHO NGƯỜI ĐƯỢC YÊU 106