T̀NH CA CHO NGƯỜI ĐƯỢC YÊU

CHÚA NHẬT XXIII TN (Năm A)

Mt 18, 15 - 20

 

CON CUA và CON C̉NG

 

Để tránh bị HRW (Human Rights Watch)* và ủy ban nhân quyền Hạ Viện Mỹ ḍm ngó và hằng năm bị đưa vào báo cáo và danh sách vi phạm nhân quyền, người ta thấy những năm gần đây xuất hiện hai cách phản ứng, cũng gọi được là “đ̣n phủ đầu” rất tinh vi : cách thứ nhất là vận động nhau liên kết bỏ phiếu đẩy những tổ chức hoặc những quốc gia hay tố cáo các vi phạm nhân quyền ra khỏi ủy ban nhân quyền Liên Hiệp Quốc; thứ nh́ là nêu lên một vài vụ việc xảy ra trên các nước ấy, để tố nguợc là thiếu nhân quyền, với lời khuyên “hăy lấy cái xà trong mắt ḿnh trước đă”, song là theo kiểu “vừa ăn cướp vừa la làng”.

 

Một tờ báo ở Boston chép lại những câu khá ngộ nghĩnh ghi trên một bia mộ, như sau : "Đây là nơi an nghỉ ngàn thu của William Joy. Suốt đời y hăng hái bênh vực ư kiến của y.Y có lư trong suốt đời y.Nhưng có lư hay vô lư, y cũng vẫn chết, không hơn cũng chẳng kém".

 

Thoạt nghe bài hát thật ngộ nghĩnh nầy :ḱa con cua với con c̣ng đấu phép. Đấu bao nhiêu phép con c̣ng thua hết. Thế mà con cua phải thua con c̣ng”, phần đông ai cũng nghĩ là hát sai và cảm thấy tức giùm nhà cua. Nhưng câu, lời đều được ghi như thế trong sách vở, tài liệu. Hoá ra đó mới là ư châm biếm mà người đời muốn gửi gắm vào những cuộc tranh tụng (đấu phép) : trước hết, lư kẻ mạnh - mạnh sức, mạnh tiền - bao giờ cũng muốn lấn át (mạnh v́ gạo, bạo v́ tiền); thứ đến, lư của người có quyền có thế bao ǵơ cũng mạnh ( miệng nhà quan có gang có thép); sau nữa, lư của người cù nhầy, cố chấp hoặc đường cùng, th́ không dễ ǵ lung lay thuyết phục ( nhất ĺ nh́ cùng). Quả thật ở đời, có những hạng người mà cha ông ta vẫn ví “ thà bắt đầu gối mà nói với c̣n hơn”: biết ḿnh sai, họ vẫn nói càn; càng thấy ḿnh sai, họ càng nói càn làm càn. Cua với c̣ng đều là loài được gán cho là “ngang” (ngang như cua), nhưng v́ nhiều lư do chủ quan và khách quan, cua đă phải rút lui. Bao nhiêu phép đấu, c̣ng đều thua, nhưng cua lại thua c̣ng! Với quân tử, im lặng lúc ấy là vàng. Tiểu nhân lại vênh váo đắc thắng. Phần “đời” và phần “Đạo” chẳng khác nhau.

 

Hồi giáo giải quyết các vụ việc mà họ cho là xúc phạm đến Đấng Allah, đến tiên tri Mohamet hoặc bôi nhọ h́nh thức và nội dung kinh Coran, theo cách riêng của họ, không mất nhiều thời giờ, không mất nhiều lời nói : trừng phạt! Lần đầu lệnh xử tử nhà văn Salman Rushdie khiến cả thế giới rúng động. Tất nhiên v́ biết ông giáo chủ Khomenei và Hồi giáo không biết nói dùa, cho nên nhà văn nầy đă phải trốn biệt trong nhiều năm. Phản ứng trước diễn văn ở Regensbourg của Đức giáo hoàng Biển Đức XVI, rồi đến vụ hí hoạ trên các báo Đan-mạch, cho thấy không chỉ sự chống đối tuyệt nhiên không thể được dung thứ trong nội bộ Hồi giáo, mà họ muốn “cơm ai, đầy nồi nhà ấy”: những người ngoài Hồi giáo chớ đem chuyện “bếp núc Hồi giáo” ra mổ xẻ,chỉ trích,bêu rếu; song cũng không chấp nhận ngừơi ngoài phê b́nh, chỉ trích hoặc kể cả lôi kéo “người của họ”. Khi một vụ việc xảy ra trong nội bộ Hồi giáo, họ không mất thời giờ để một ḿnh gặp riêng hoà giải;rồi mất giờ t́m hai ba người góp sức,làm chứng; sau cùng lại phải nại tới cộng đoàn để giải quyết. Người có lỗi chỉ cần trả lời “đồng ư” để được tha và sống; hoặc “không đồng ư”, và nhận ngay cái chết. Tính hiệu quả tạo nên kỹ luật. Kỹ cương tạo trật tự và ổn định, là những điều kiện để phát triển Hồi giáo. Giáo lư v́ thế đă bị một số người nắm quyền bính tôn giáo và thế tục lèo lái và khuynh đảo.

 

Con người là vậy: không phải ai cũng đủ khiêm nhường để nhận ra lỗi lầm hoặc chấp nhận những lời trung thật chỉ cho thấy lỗi lẫm, mà mau mắn sửa chữa. Trong mỗi người đều có ít hay nhiều tính cách “cua, c̣ng”, ngang bướng và cố chấp. Những con người của Giáo Hội, trong Giáo Hội cũng không phải là ngoại lệ. Chẳng ngạc nhiên ǵ khi ngay từ thời sơ khai, Giáo Hội đă phải đương đầu với các bè rối như Nestorius ,như Arian,mà việc hoà giải đă hết sức khó khăn. Sau nhiều thời kỳ sóng gió với các lạc thuyết, th́ đến đại ly giáo Chính Thống năm 1054. Vết thương c̣n hở hoác, th́ cú đ̣n Cải Cách Luther vào thế kỷ 17 nhấn ch́m Kitô giáo vào nghi kỵ,chia rẽ, một cách thảm hại. Sư nói sư phải, văi nói văi hay. Chỉ có Chúa Kitô, Đấng mà họ nói là tin và chỉ có Lời của Chúa Kitô mà họ luôn nói là theo, là chẳng ai màng đến. Đă có một thời các nhà lănh đạo Giáo Hội sử dụng Toà Án Dị Giáo để dập tắt ngay những “mối hoạ” đối với tín lư. Và dĩ nhiên nó đă bị lạm dụng để gây ra vô số đau khổ cho nhiều người, với sự bất bao dung và thiếu bác ái, phản Tin Mừng không thua kém cách hành động của Hồi giáo ngày nay. Ở thái cực ngược lại, từ thập niên 1950 đến nay, với nhiều người, Chúa Kitô vẫn là Thiên Chúa, Giáo Hội vẫn là cộng đồng Dân Chúa, nhưng với họ, những giá trị tinh thần khác, những giáo lư tôn giáo khác cũng chẳng kém cạnh ǵ Giáo Hội Công giáo và giáo lư Kitô-giáo, có khi c̣n được xem là thực tế và giàu t́nh người hơn - nhất là có đấu tranh giai cấp (như chủ nghĩa Marx – Lénine) hoặc uyển chuyển linh động hơn ( như thuyết tương đối đạo đức) và hấp dẫn hơn ( như giáo lư nhà Phật và thuyết luân hồi)… Và khi Thiên Chúa bị đặt ngang hàng với các bụt thần, khi Lời Chúa chỉ là một trong những thuyết nhân bản, mà “tiềm năng” cứu rỗi (salut) và chân lư (verité) không hơn ǵ các tôn giáo khác, th́ mọi hoà giải, mọi khuyên lơn, thậm chí mọi răn đe, kỹ luật cũng chẳng c̣n giá trị ǵ. Họ muốn Giáo Hội Công giáo phải tỏ ra và đối xử với mọi tôn giáo khác bằng vai ngang vế . Hăy đọc những cuốn sách của những người đó, sẽ thấy ngay không chỉ suy nghĩ, thái độ của họ đối với những luồng tư tưởng,những chủ thuyết và những tôn giáo khác, mà họ muốn Giáo Hội Công giáo cũng phải thể hiện giống như họ. Và v́ Giáo Hội ,các Giáo Hoàng, không nghe “lời khôn ngoan” của họ, họ đă chống lại.

 

Lỗi, phải, đă rành ràng ra đó. Khung h́nh phạt là khá rơ ràng. Quan trọng là Giáo Hội muốn kiên tŕ thuyết phục, muốn mời gọi suy nghĩ và cầu nguyện, để thấy những sai trái và ảnh hưởng xấu đến đức tin của các anh em đồng đạo, - nhất   những anh em c̣n yếu đuối về đức tin và hiểu biết giáo lư -, cũng như gây tổn hại khôn lường đến công cuộc truyền giáo của Giáo Hội. Sự thật là không mấy kẻ khiêm nhường vâng phục; song cũng sự thật là ngoại trừ những nố vạ tuyệt thông tiền kết (latae sententiae,nôm na là “automatic”), th́ Giáo Hội không thể hành xử theo tinh thần thời Trung Cổ.BA GIAI ĐOẠN Chúa Giêsu dạy chúng ta khi sửa lỗi anh em, nếu không hiểu đúng và làm đúng, th́ sẽ gây thêm chống đối, kết bè kết phái và mất hoàn toàn t́nh bác ái trong Cộng đoàn,trong Giáo Hội.

 

Vâng, lạy Chúa Giêsu, ba lần Chúa muốn con đến với anh em “có tội”, Chúa đều không muốn con như ra chiến trường, trang bị vũ khí tận răng, sục sôi ư chí tiêu diệt khi không đàn áp được. Không, đây không phải là “ư Cha thể hiện dưới đất”, v́ nó không được kết nối với vế thứ hai vốn  không thể tách ĺa : ”như chúng con cũng tha” và lời cầu nguyện cho cả con lẫn người đó - trước mặt Chúa đều là tội nhân như nhau, có khi tội của con c̣n nặng nề hơn – “nhưng cứu chúng con cho khỏi sự dữ”. Như thế có nghĩa là con phải đến với anh em bằng ánh mắt, bằng con tim, bằng lời nói yêu thương và không được tự cho phép có bất cứ suy nghĩ, lời nói, cử chỉ trịch thượng, kẻ cả nào. Như thế c̣n có nghĩa là con phải hăm hở ra đi, mau đến ch́a con tim và bàn tay yêu thương,cảm thông và mong điều thịên hảo cho anh em. “Chị ngă, em nâng”, trong Giáo Hội là vậy! Dù con đến một ḿnh, dù con đến với hai ba người, dù con đến với  Cộng Đoàn Hội Thánh, th́ luôn phải giữ tinh thần như thế , phải có hành xử như thế, đơn giản là đem Chúa, t́nh thương và ơn tha thứ của Chúa đến cho những người anh em ấy. Cha ông Việt-Nam có câu: Đánh kẻ chạy đi, ai đánh kẻ chạy lại”! Kẻ chiến thắng - nếu có – là Chúa, không phải con, vốn không phải c̣ng th́ cũng là cua!

 

CVK Nguyễn-Thế-Bài   T̀NH CA CHO NGƯỜI ĐƯỢC YÊU 118

 

·         (Human Rights Watch: Tổ Chức Theo Dơi Nhân Quyền, tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại

       New  York, Hoa Kỳ, thành lập năm 1978)