T̀NH CA CHO NGƯỜI
ĐƯỢC YÊU
CHÚA NHẬT XXIII TN (Năm A)
Mt 18, 15 - 20
CON
CUA và CON C̉NG
Để tránh bị HRW (Human Rights Watch)* và ủy
ban nhân quyền Hạ Viện Mỹ ḍm ngó và hằng năm
bị đưa vào báo cáo và danh sách vi phạm nhân quyền,
người ta thấy những năm gần đây xuất
hiện hai cách phản ứng, cũng gọi được
là “đ̣n phủ đầu” rất tinh vi : cách thứ nhất
là vận động nhau liên kết bỏ phiếu đẩy
những tổ chức hoặc những quốc gia hay tố
cáo các vi phạm nhân quyền ra khỏi ủy ban nhân quyền
Liên Hiệp Quốc; thứ nh́ là nêu lên một vài vụ việc
xảy ra trên các nước ấy, để tố nguợc là thiếu nhân quyền,
với lời khuyên “hăy lấy cái xà trong mắt ḿnh trước
đă”, song là theo kiểu “vừa ăn cướp vừa
la làng”.
Một tờ báo ở
Thoạt nghe bài hát thật ngộ nghĩnh nầy : “ḱa con
cua với con c̣ng đấu phép. Đấu bao nhiêu phép con
c̣ng thua hết. Thế mà con cua phải thua con
c̣ng”, phần đông ai cũng nghĩ
là hát sai và cảm thấy tức giùm nhà cua. Nhưng câu, lời đều được ghi
như thế trong sách vở, tài liệu. Hoá ra đó mới
là ư châm biếm mà người đời muốn gửi gắm
vào những cuộc tranh tụng (đấu phép) : trước
hết, lư kẻ mạnh - mạnh sức, mạnh tiền
- bao giờ cũng muốn lấn át (mạnh v́ gạo, bạo v́ tiền); thứ đến,
lư của người có quyền có thế bao ǵơ cũng
mạnh ( miệng nhà quan có gang
có thép); sau nữa, lư của người cù nhầy, cố
chấp hoặc đường cùng, th́ không dễ ǵ lung
lay thuyết phục ( nhất
ĺ nh́ cùng). Quả thật ở đời, có những hạng
người mà cha ông ta vẫn ví “ thà bắt
đầu gối mà nói với c̣n hơn”: biết ḿnh sai, họ
vẫn nói càn; càng thấy ḿnh sai, họ càng nói càn làm càn. Cua với c̣ng đều là loài được gán
cho là “ngang” (ngang như cua), nhưng v́ nhiều lư do chủ
quan và khách quan, cua đă phải rút lui. Bao nhiêu phép đấu,
c̣ng đều thua, nhưng cua lại thua c̣ng! Với quân tử, im lặng lúc ấy là vàng.
Tiểu nhân lại vênh váo đắc thắng.
Phần “đời” và phần “Đạo” chẳng
khác nhau.
Hồi giáo giải quyết các vụ việc mà họ
cho là xúc phạm đến Đấng Allah, đến tiên
tri Mohamet hoặc bôi nhọ h́nh thức và nội dung kinh
Coran, theo cách riêng của họ, không mất nhiều thời
giờ, không mất nhiều lời nói : trừng phạt!
Lần đầu lệnh xử tử nhà văn Salman
Rushdie khiến cả thế giới rúng động. Tất nhiên v́ biết ông giáo chủ Khomenei và Hồi
giáo không biết nói dùa, cho nên nhà văn nầy đă phải
trốn biệt trong nhiều năm. Phản ứng
trước diễn văn ở Regensbourg của Đức
giáo hoàng Biển Đức XVI, rồi đến vụ hí
hoạ trên các báo Đan-mạch, cho thấy không chỉ sự
chống đối tuyệt nhiên không thể được
dung thứ trong nội bộ Hồi giáo, mà họ muốn
“cơm ai, đầy nồi
nhà ấy”: những người ngoài Hồi giáo chớ đem
chuyện “bếp núc Hồi giáo” ra mổ xẻ,chỉ trích,bêu
rếu; song cũng không chấp nhận ngừơi ngoài phê
b́nh, chỉ trích hoặc kể cả lôi kéo “người của
họ”. Khi một vụ việc xảy ra trong nội bộ
Hồi giáo, họ không mất thời giờ để một
ḿnh gặp riêng hoà giải;rồi mất giờ t́m hai ba người
góp sức,làm chứng; sau cùng lại phải nại tới
cộng đoàn để giải quyết. Người
có lỗi chỉ cần trả lời “đồng ư” để
được tha và sống; hoặc “không đồng ư”, và
nhận ngay cái chết. Tính hiệu quả
tạo nên kỹ luật. Kỹ cương
tạo trật tự và ổn định, là những điều
kiện để phát triển Hồi giáo. Giáo lư v́ thế đă bị một số người
nắm quyền bính tôn giáo và thế tục lèo lái và khuynh đảo.
Con người là vậy: không phải ai cũng đủ
khiêm nhường để nhận ra lỗi lầm hoặc
chấp nhận những lời trung thật chỉ cho thấy
lỗi lẫm, mà mau mắn sửa chữa. Trong mỗi người
đều có ít hay nhiều tính cách “cua, c̣ng”, ngang bướng
và cố chấp. Những con người của Giáo Hội,
trong Giáo Hội cũng không phải là ngoại lệ. Chẳng
ngạc nhiên ǵ khi ngay từ thời sơ khai, Giáo Hội đă
phải đương đầu với các bè rối như
Nestorius ,như Arian,mà việc hoà giải đă hết sức
khó khăn. Sau nhiều thời kỳ sóng gió với
các lạc thuyết, th́ đến đại ly giáo Chính Thống
năm 1054. Vết thương c̣n hở hoác, th́ cú
đ̣n Cải Cách Luther vào thế kỷ 17 nhấn ch́m Kitô
giáo vào nghi kỵ,chia rẽ, một cách thảm hại. Sư nói sư phải, văi nói văi hay. Chỉ có
Chúa Kitô, Đấng mà
họ nói là tin và chỉ có Lời của Chúa Kitô mà họ
luôn nói là theo, là chẳng ai màng đến.
Đă có một thời các nhà lănh đạo Giáo Hội sử
dụng Toà Án Dị Giáo để dập tắt ngay những
“mối hoạ” đối với tín lư. Và dĩ nhiên nó đă
bị lạm dụng để gây ra vô số đau khổ
cho nhiều người, với sự bất bao dung và thiếu
bác ái, phản Tin Mừng không thua kém cách hành động của
Hồi giáo ngày nay. Ở thái cực ngược lại, từ
thập niên 1950 đến nay, với nhiều người,
Chúa Kitô vẫn là Thiên Chúa, Giáo Hội vẫn là cộng đồng
Dân Chúa, nhưng với họ, những giá trị tinh thần
khác, những giáo lư tôn giáo khác cũng chẳng kém cạnh ǵ
Giáo Hội Công giáo và giáo lư Kitô-giáo, có khi c̣n được
xem là thực tế và giàu t́nh người hơn - nhất
là có đấu tranh giai cấp (như chủ nghĩa Marx –
Lénine) hoặc uyển chuyển linh động hơn ( như
thuyết tương đối đạo đức) và hấp
dẫn hơn ( như giáo lư nhà Phật và thuyết luân hồi)…
Và khi Thiên Chúa bị đặt ngang hàng với các bụt thần,
khi Lời Chúa chỉ là một trong những thuyết nhân bản,
mà “tiềm năng” cứu rỗi (salut) và chân lư (verité) không
hơn ǵ các tôn giáo khác, th́ mọi hoà giải, mọi khuyên lơn,
thậm chí mọi răn đe, kỹ luật cũng chẳng
c̣n giá trị ǵ. Họ muốn Giáo Hội Công giáo phải tỏ
ra và đối xử với mọi tôn giáo khác bằng vai
ngang vế . Hăy đọc những cuốn
sách của những người đó, sẽ thấy ngay
không chỉ suy nghĩ, thái độ của họ đối
với những luồng tư tưởng,những chủ
thuyết và những tôn giáo khác, mà họ muốn Giáo Hội
Công giáo cũng phải thể hiện giống như họ.
Và v́ Giáo Hội ,các Giáo Hoàng, không nghe “lời khôn ngoan” của
họ, họ đă chống lại.
Lỗi, phải, đă rành ràng ra đó. Khung h́nh phạt
là khá rơ ràng. Quan trọng là Giáo Hội muốn kiên tŕ thuyết
phục, muốn mời gọi suy nghĩ và cầu nguyện,
để thấy những sai trái và ảnh hưởng xấu
đến đức tin của các anh em đồng đạo,
- nhất là những
anh em c̣n yếu đuối về đức tin và hiểu
biết giáo lư -, cũng như gây tổn hại khôn lường
đến công cuộc truyền giáo của Giáo Hội. Sự
thật là không mấy kẻ khiêm nhường vâng phục;
song cũng sự thật là ngoại trừ những nố
vạ tuyệt thông tiền kết (latae sententiae,nôm na là “automatic”), th́ Giáo Hội không thể
hành xử theo tinh thần thời Trung Cổ.BA GIAI ĐOẠN
Chúa Giêsu dạy chúng ta khi sửa lỗi anh em, nếu không
hiểu đúng và làm đúng, th́ sẽ gây thêm chống đối,
kết bè kết phái và mất hoàn toàn t́nh bác ái trong Cộng
đoàn,trong Giáo Hội.
Vâng, lạy Chúa Giêsu, ba lần Chúa muốn con đến
với anh em “có tội”, Chúa đều không muốn con như
ra chiến trường, trang bị vũ
khí tận răng, sục sôi ư chí tiêu diệt khi không đàn
áp được. Không, đây không phải là “ư Cha thể hiện dưới
đất”, v́ nó không được kết nối với
vế thứ hai vốn không thể tách ĺa : ”như chúng con cũng tha” và lời
cầu nguyện cho cả con lẫn người đó - trước
mặt Chúa đều là tội nhân như nhau, có khi tội
của con c̣n nặng nề hơn – “nhưng cứu chúng con cho khỏi sự dữ”.
Như thế có nghĩa là con phải đến với anh
em bằng ánh mắt, bằng con tim, bằng
lời nói yêu thương và không được tự cho
phép có bất cứ suy nghĩ, lời nói, cử chỉ trịch
thượng, kẻ cả nào. Như thế c̣n có nghĩa
là con phải hăm hở ra đi, mau đến ch́a con tim
và bàn tay yêu thương,cảm thông và
mong điều thịên hảo cho anh em. “Chị ngă, em nâng”,
trong Giáo Hội là vậy! Dù con đến một ḿnh, dù con
đến với hai ba người, dù con đến với
Cộng Đoàn Hội Thánh, th́
luôn phải giữ tinh thần như thế , phải có hành
xử như thế, đơn giản là đem Chúa, t́nh thương
và ơn tha thứ của Chúa đến cho những người
anh em ấy. Cha ông Việt-Nam có câu: “Đánh kẻ chạy đi, ai đánh
kẻ chạy lại”! Kẻ chiến thắng - nếu có
– là Chúa, không phải con, vốn không phải c̣ng th́ cũng
là cua!
CVK
Nguyễn-Thế-Bài T̀NH CA CHO NGƯỜI
ĐƯỢC YÊU 118
·
(Human Rights Watch: Tổ Chức Theo
Dơi Nhân Quyền, tổ chức phi chính phủ có trụ
sở tại
New York, Hoa Kỳ, thành lập
năm 1978)