TÌNH CA CHO NGƯỜI ĐƯỢC YÊU

CHÚA NHẬT XII THƯỜNG NIÊN C

SINH NHẬT THÁNH GIOAN TẨY GIẢ

Lc 1,57.- 66.80

VAI và VẾ

Vốn là một tập tục tốt đẹp ở nông thôn Việt-Nam thời xưa, dần dần việc tranh dành “ăn trên ngồi trốc”, phần do hám danh, phần do đầu óc thủ cựu “một miếng giữa làng bằng một sàng bên bếp”, cho nên việc phân định chiếu trên chiếu dưới chẳng mấy chốc mà thành hủ tục bên trong những lũy tre xanh hiền hoà. Sự phân vai vế thể hiện qua chiếu ngồi và mâm cỗ. Miếng ăn trở thành miếng nhục! Vai không giữ, lại yêu sách vế!

Trong kịch nghệ hoặc trong phim ảnh, sự phân vai không chỉ nói lên tài nghệ của diễn viên chính, phụ và những vai quần chúng, cũng không chỉ là tiếng tăm, mà chủ yếu là thu nhập: ở những sân khấu kịch hát, nhiều khi thu nhập của đào kép chính gấp nhiều lần cả đoàn cộng lại, nghĩa là gần như cả đoàn còng lưng lao tâm khổ tứ để rồi một vài cá nhân gần như hưởng trọn. Biết làm sao hơn: không có tài năng nỗi trội của những kẻ “ăn không hết”, thì đám đông còn lại dù là “lần không ra”, cũng chẳng làm nên được gì. Ngày nay các bộ phim mà diễn viên chính nhận thù lao hàng chục triệu đô-la không phải là hiếm, đó là chưa kể những diễn viên ưa làm mình làm mẫy, hành hạ cả đoàn làm phim chẳng khác gì tương quan giữa chủ và người làm công. Phân vai đồng nghĩa với danh vọng và tiền bạc. Phân vai cũng đồng nghĩa với phân định khả năng và chấp nhận những điểu kiện kèm theo về công việc và về hưởng thụ.Vai làm nên vế!

Trong Nho-giáo, Khổng Tử đề cao thuyết “Chính Danh”: mỗi sự vật phải được gọi đúng tên của nó, mỗi người phải làm đúng chức phận của mình. "Danh không chính thì lời không thuận, lời không thuận tất việc không thành" (sách Luận ngữ). Khổng tử nói với vua Tề Cảnh Công: "Quân quân, thần thần, phụ phụ, tử tử - Vua ra vua, tôi ra tôi, cha ra cha, con ra con" (sách Luận ngữ). Tính "nguyên tắc" được thể hiện ở học thuyết "chính danh": Tất cả phải có tôn ti, tất cả phải làm việc theo đúng bổn phận của mình. Do vậy, “thượng bất chính, hạ tắc loạn”. Sự phân vai vế làm nên ranh giới và …đạo đức của người quân tử. Chỉ ở trong não trạng đó, người ta mới hiểu những ứng xử theo kiểu : ”quân xử thần tử, thần bất tử,bất trung” (vua xử bề tôi tội chết, mà bề tôi không chết, là bất trung). Vế - chính danh - là quan trọng, vai chỉ là thể hiện vế!

Hôm nay, Thánh Sử Luca gộp lại một loạt những sự kiện giới thiệu con người và vai vế của Gioan Tẩy Giả trong một đoạn trình thuật ngắn gọn. Thánh Luca muốn nói rất nhiều trong đoạn trình thuật nầy. Trước hết, Tác giả Phúc Âm Thời Thơ Ấu đã “đem” Đức Maria đến nhà anh chị họ Zacharia – Isave, để có cuộc gặp gỡ thú vị giữa Thiên Chúa Nhập Thể và Người Tiền Hô, thì trong loạt sự kiện nầy, Thánh Sử tế nhị không nhắc đến sự hiện diện của Đức Trinh Nữ với cái thai đang lớn dần sau khoảng ba tháng ở giúp bà chị sẽ gặp không ít khó khăn khi sinh nở do tuổi đã cao. Mẹ vẫn ở đó, để kẻ đầu tiên ở cạnh lúc Gioan chào đời, là Chúa Giêsu. Ông bố Zacharia cũng như bà mẹ Isave đặt cho đứa bé cái tên Gioan không hề có trong họ tộc, vì ông bà ý thức rằng vai vế và sứ mệnh của con mình không giống bất cứ ai trong họ tộc đã đành, mà cũng sẽ không nối tiếp bất cứ truyền thống Cựu Ước nào nữa, kể cả làm tư tế đạo đức và danh giá như cha mình. Zacharia đã giới thiệu vai vế của Giocn trong bài thánh ca “Benedictus”: là Ngôn Sứ của Đấng Tối Cao; Sẽ là Tiền Hô; sẽ là Kẻ loan báo Tin Vui Chúa Cứu Độ cho Dân Chúa (còn sứ mệnh rao giảng muôn dân, thì chính Chúa Giêsu sẽ giao cho các môn đệ - Hội Thánh). Lời tiên tri của Zacharia chẳng khác nào “uỷ nhiệm thư” mà ông thay mặt con trẻ trình với Chúa Giêsu và Mẹ Maria là người thay mặt Đấng Cứu Tinh Thiên Sai chuẩn nhận. Sự phân định vai vế nầy có từ muôn thuở, nay mới được công bố và thực hiện. Nếu tò mò hơn nữa, ta sẽ thấy hai vế song song, tương đồng về cuộc sống trần thế của hai nhân vật mà chỉ một thời gian nữa sẽ là quan hệ Vua – Tôi, Đấng Tạo Hoá - Tạo Vật, Đấng Cứu Thế - Tội nhân: “Cậu bé càng lớn lên thì tinh thần càng vững mạnh. Cậu sống trong hoang điạ cho đế ngày ra mắt dân Israel”(Lc 1,80) về Gioan Tẩy Giả; và :” Đức Giêsu ngày càng thêm khôn ngoan, thêm cao lớn và thêm ân nghĩa với Thiên Chúa và người ta” (Lc 2,52) về Chúa Giêsu. Chỉ có vai, không có vế!

Vai vế mà Chúa phân định cho con, lạy Chúa, chính là linh đạo Ngài ban cho, để con nên thánh trong đấng bậc mình. Con đứng núi nầy trông núi nọ. Việc nhà thì nhác, việc chú bác lại siêng. Chính vì thế mà nhiều khi con không thiếu bất cứ điều kiện nào để sống linh đạo và thực hiện sứ mệnh con nhận, nhưng con thừa kiêu ngạo, trong khi rất thiếu khiêm nhường. Chính cái “thừa kiêu ngạo” nhưng “thiếu khiêm nhường” nầy đã gây bao sóng gió, khổ đau và thiệt hại cho Hội Thánh, khi những người con “bất chính” cứ muốn Cha mình, các bậc thầy của mình phải công nhận những lý chứng xoàng xiên sai lạc do họ dưa ra. Và vì không thể tìm được sự đồng thuận trong Công đồng “duy một Đức Chúa, duy một niềm tin, duy một phép rửa”, họ mau chóng đi tìm đồng minh nơi những kẻ nuôi trong lòng ước ao hủy diệt Hội Thánh. Có nghĩa là từ vai vế con cái Chúa , kể cả có khả năng là những người bảo vệ Chân Lý tiềm ẩn – họ can tâm cúi mình làm tôi tớ cho Xa-tan, vì chỉ có Xa-tan là đáp ứng và thoả mãn lòng kiêu căng của họ. Thay vì sát cánh cùng Hội Thánh trong cuộc chiến chống lại “văn hoá sự chết” đang lan tràn trên thế giới, biến con người thành những con vật ích kỷ, hưởng thụ và tàn ác, lấy cái nê tự do để thực hiện những hành vi tội ác như nạo phá thai, an tử, dùng cả tế bào phôi để nghiên cứu và nhân bản vô tính, thì những “con cái Chúa” nầy đã cống hiến tài năng, hiểu biết, danh tiếng và cơ hội, để tiếp tay mạnh mẽ với Xa-tan và hoả ngục. Vai vế được phân định, nếu được hiểu và đón nhận trong tự do chân thành, sẽ giúp chúng con thánh hoá bản thân và trở nên dụng cụ hữu ích cho Chúa và Hội Thánh; vai vế phân định ấy, nếu bị hiểu và đón nhận như những gì bị ép buộc, miễn cưỡng, sẽ đẩy con người đến chỗ diệt vong, sau khi chính họ là mối họa diệt vong.

Xin giúp con sắm trọn vai của mình, sống trung thành ở vế Chúa định cho con, để đến cuối đời con có thể thưa với Chúa : ”Lạy Chúa, con là đầy tớ vô dụng”. Chúa trao vai. Vế là tự chúng con chế tạo ra!