T̀NH CA CHO NGƯỜI
ĐƯỢC YÊU
CHÚA NHẬT XXV THƯỜNG NIÊN
C
Lc 16, 1 –
13
LẤY XÔI BỤT ĐĂI ĂN
MÀY
Mạnh Thường Quân tiếng tăm lừng
lẫy, tân khách đến ngày càng đông. Số hoa lợi
nơi Ấp Tiết không đủ chi dùng, nên ông cho dân
Ấp Tiết vay tiền để có thêm lợi tức,
đến kỳ hạn th́ cho người đến thu
tiền lăi.
Có một tân khách tên Phùng Hoan xin đi thu các số
tiền nầy. Họ Mạnh xét thấy người
nầy chân thực nên bằng ḷng cho đi. Dân Ấp
Tiết nghe Mạnh Thường Quân sai Phùng Hoan đến
thu nợ th́ đem nộp trả khá nhiều. Phùng Hoan
liền dùng số tiền nầy mua rượu thịt
rồi yết thị dân chúng. Trăm họ nghe nói cho
ăn uống và không làm khó dễ , cho nên người
thiếu nợ tựu đến đầy đủ.
Phùng Hoan theo đó mà xét : người giàu phải trả
đủ; người khá giả mà nhất thời
chưa trả được th́ cho làm tờ hẹn
trả; c̣n người nghèo quá không thể trả nợ
được th́ Phùng Hoan thu hết giấy nợ
đốt bỏ, xóa nợ luôn, và nói rằng Mạnh
Thường Quân sở dĩ cho vay là sợ họ không có
vốn làm ăn, chớ không phải v́ lợi.
Nhưng Mạnh có mấy ngàn tân khách, bổng
lộc không đủ chi dùng nên phải đ̣i số lăi
để phụ vào.Trăm họ đều tạ ơn
và hoan hô Mạnh Thường Quân. Khi Mạnh Thường
Quân bị đuổi trở về Ấp Tiết, Phùng
Hoan cầm cương xe, dân Ấp Tiết hay tin kéo ra
đón rất đông, tranh nhau dâng cơm rượu và
hỏi thăm Mạnh Thường Quân. Lúc đó, Mạnh
nói với Phùng Hoan: Thế nầy tôi mới biết Tiên
sinh v́ tôi mà thu đức vậy.
Dụ ngôn trong Tin Mừng hôm nay cũng
tương tự như câu chuyện về
Mạnh-Thường-Quân : cũng một ông chủ nợ,
cũng một người thu nợ, cũng những con
nợ được miễm giảm, cũng chủ
đích gợi ḷng biết ơn, từ đó dẫn
đến sự đăi ngộ khi sa cơ lỡ vận và
cuối cùng, cũng lời
khen của ông chủ đối với các hành xử
ứng phó của người giúp việc.
Điều khác biệt, chính là tấm ḷng và
lương tâm của người thực hiện công
việc được giao : một người - vị
tha - vốn chân thực, biết ơn gia chủ v́
sự đăi ngộ, nên nhân cơ hội nầy mà t́m cách
“thu đức” cho Mạnh-Thường-Quân; trong khi tay
quản lư bất lương trong dụ ngôn,- vị kỷ - sau một thời gia dài ḅn rút
tham ô, đến phút cuối vẫn nghĩ ra cách “thu lợi”
cho bản thân bằng chính tài sản của ông chủ.
“CHÙA”, ngày nay đă biến thành tính từ trong kho
tiếng “lóng”, để chỉ những ǵ là của chung,
mà chẳng có ai chịu trách nhiệm trông coi quản lư
(kiểu : cha chung chẳng ai khóc), miễn phí (xài một
cách vô trách nhiệm).
Song v́ ở đời, không hề có cái ǵ là “chùa”,
cho nên “đồ chùa” hay “xài chùa” chỉ là do quan niệm,
suy nghĩ và hành động sai lầm hoặc lạm
dụng của một số người. Trong những
ngày qua, dù đă nghe nhiều, thấy nhiều, nói nhiều
về tham ô, lăng phí tiền bạc tài sản công, nhưng
người dân vẫn choáng váng khi đọc báo cáo sơ
bộ của kiểm toán - và
cũng chỉ mới một phần nhỏ cơ quan, công
ty nhà nước – cho biết hàng ngàn tỷ đồng
đă bằng cách nầy hay cách khác chui vào túi các quan tham.
Cũng chỉ v́ trong đầu óc những người
nầy, đó là cái bánh mạnh ai nấy giành giật, chia
chác và tư túi, để vinh thân ph́ gia, để chi cho
những cuộc đỏ đen được tính
bằng đô-la tới năm sáu con số mỗi lần
đặt hoặc các thú vui dâm dật trác táng với
những “cuộc vui suốt sáng, trận cười thâu
đêm” và ném ra hàng bó tiền không hề có một chớp
mắt tiếc nuối: “chùa” mà!
Thế nhưng khác với người quản lư
– cũng bất lương không kém : thay v́ được
bao bọc, bảo đảm tương lai “ngồi mát
ăn bát vàng” sau khi mất việc, th́ mỗi khi bị pháp
luật “sờ gáy”, các quan tham lớn bé đều thông
thạo cách chỉ tay…khai báo để trút tội lỗi
cho người khác, ḥng giảm nhẹ tội cũng
như án phạt của ḿnh.
Cái làm nên nét độc đáo của tay quản lư
bất lương, khiến ông chủ sau một giây lát
nỗi giận, cũng phải thầm khen ngợi sự
láu cá khôn khéo của y, ấy là y biết “lấy xôi Bụt
đăi ăn mày” : Xôi được khách thập
phương mang đến cúng kiến, tức là thuộc
về Bụt trước khi thuộc về chùa và các
sư săi, trong khi người ăn mày th́ chẳng ai
nhớ đến. Nhất cử lưỡng tiện:
Bụt chẳng mất ǵ; sư săi c̣n nhiều dịp
nhận xôi oản; người ăn xin v́ thế mà
được hưởng nhờ “công đức”. Và
tất nhiên người có sáng kiến hành động
ấy trở thành “ân nhân”.
Có lẽ Chúa Giêsu đă gặp cảnh nầy
một lần đâu đó ở Galilêa và cũng như ông
chủ bị “trác”, Người hẳn đă cười
thầm trong bụng và dù không coi đó là một ví dụ
đáng bắt chước, Chúa Giêsu cũng buộc
phải thừa nhận:”con cái
đời nầy khôn khéo hơn con cái sự sang khi xử
sự với người đồng loại” (Lc 16,8b).
Có nghĩa là Người ước ao làm sao các môn
đệ biết kết hợp hài hoà thuật
“đắc nhân tâm” với sự chân thành, thánh thiện khi
ứng xử trong đời sống Kitô-hữu cũng
như thực hiện sứ mệnh đem Tin Mừng Chúa
đến cho mọi người. Khôn ngoan như rắn,
mà vẫn phải giữ bản chất đơn sơ
của bồ câu!
Quả thật, người quản lư “cà cuống
chết đít hăy c̣n cay” nầy nhắc nhở chúng ta
một sự thật “phủ phàng”: tất cả mọi
tín hữu Công-giáo, dù ở cấp bậc vị trí nào trong
phẩm trật Hội Thánh, cũng ít nhiều là những
người quản lư…bất lương.
Trước hết, tội lỗi – cái mà không ai
thoát khỏi, trừ Mẹ Maria - tự nó đă nói lên
sự “bất lương” của chúng ta và ở
đầu mỗi Thánh Lễ, mọi người
đều đấm ngực xưng thú ḿnh…bất
lương.
Kế đến, việc sử dụng các ân
huệ Chúa ban c̣n rất tùy tiện, ngẫu hứng,
lạm dụng và nhiều người coi đó là của
riêng, do tài trí hoặc nỗ lực riêng mà có
được. Họ không nhận ra những khoản
khổng lồ mà họ nợ Chúa. V́ thế họ
“lấn sân”của Ông Chủ đích thực là Thiên Chúa và
tự phong cho ḿnh cái quyền hành xử - sử dụng và
phân phát - theo ư riêng. Tha nhân, v́
thế, chỉ là …tha nhân, nghĩa là người dưng
nước lă hoặc là những người chúng ta
chẳng có trách nhiệm ǵ về sự sống đời
nầy và sự cứu rỗi đời sau. Chúa Kitô
dường như đă lầm lẫn khi trao sứ
mệnh làm chứng nhân và rao giảng Tin Mừng cho
nhiều Kitô-hữu – cái mà ở Việt-Nam gọi là “ngồi
nhầm lớp”!
Lạy Chúa Giêsu,
mỗi chúng con cũng được Chúa giao cho quản lư
những kho tàng ân huệ to lớn về phần xác và vô
giá về phần hồn. Cái dỡ của chúng con là đă
đem ân huệ Chúa ban mà sử dụng một cách phung phí
và đáng luận phạt, với những ươn ái bê
trễ trong bổn phận đạo đức, với
vô số những tội phạm đến Chúa và
đến anh em, với không đếm xuể những
lần đem ơn lành Chúa ban biếu không cho ma qủy,
để “công ty” với ma qủy làm
hại bản thân và anh em.
Tất cả cuộc đời chúng con
đều được ban nhưng không, - nghĩa là
…“chùa”.
Người quản lư hai lần bất
lương ấy vẫn hơn chúng con, v́ chúng con không
hề biết đem những ǵ Chúa ban để làm
lợi cho anh em, để bảo đảm cho ḿnh một
con đường sống ở đời sau. Chúng con
sẽ không mang tiếng “lấy xôi Bụt đăi ăn mày”,
bởi v́ những ǵ chúng con có, - do Chúa ban và như Chúa
muốn - đều có thể và nên đem ra làm lợi cho
tha nhân. “Mất của ta, mới ra của người”:
Nếu không mất ǵ của ta, mà vẫn ra của
người, th́ có lư do ǵ để chúng con c̣n do dự ,
ngoài việc chúng con gắn bó đến mức tôn thờ
thần Mammôn - Tiền Của! - vốn là những thứ
không ai mang vào đời lúc sinh ra, là những thứ
phải giành giật ma mánh để gom lại, chất cao
và khư khư ôm giữ, ngưỡng mộ thờ
lạy, là những thứ mà ai cũng biết khi nhắm
mắt xuôi tay chẳng thể nào mang theo.
“Lấy xôi Bụt đăi ăn mày” mà vẫn
“của đau con xót”, th́ đúng là hết thuốc!