Hiểu lòng Con, chỉ có Mẹ.

NocesDeCana

Lời mọn: Bài viết cuối tuần tặng các Dâu SB.

Từ lâu nhà cháu vẫn thắc mắc về một chi tiết trong thuật trình kể lại biến cố tiệc cưới Cana.

Thế này nhá, sự việc thật đơn giản. Có đám cưới tại Cana. Mẹ Maria có mặt tại đó. Chúa Giêsu và các môn đệ đầu tiên - sáu vị - cũng có mặt ăn cưới. Giữa buổi tiệc, thì...hết rượu. Mẹ Maria lưu ý – hay nhắc khéo (?)- Chúa Giêsu:” Họ hết rượu rồi !”

Chúa Giêsu trả lời Mẹ một câu khiến cho các nhà chú giải tốn nhiều mực:
“Ti emoï kaï soï, gunaï
- Này người Phụ Nữ, có gì giữa Bà và tôi. Giờ tôi chưa đến
- Quid mihi et tibi est mulier nondum venit hora mea" (Ga 2:4)

Sau đó Mẹ Maria nói với các gia nhân: “Anh ta nói gì thì cứ làm theo !”

Và chuyện gì xảy ra thì các Bác biết cả rồi .

Điều thú vị các Bác phải để ý, là trong các bản văn Kinh Thánh xưa cũ, không hề có dấu phân câu, như dấu phẩy(,), hay dấu chấm cuối câu(.), cả những dấu hỏi (?) hay chấm than (!). Đó là điều nhà cháu cố ý ghi lại như trong hai câu Hy lạp và Latinh trên đây để làm bằng.

Không có dấu phân câu. Vì thế mới có chuyện mà nói .

Nếu hiểu với dấu hỏi, như thường được hiểu từ trước đến giờ, chúng ta sẽ có câu văn và mạch văn như sau: “Ti emoï kaï soï, gunaï ? - Này người Phụ Nữ, có gì giữa Bà và tôi đâu ? Giờ tôi chưa đến !- Quid mihi et tibi est mulier ? Nondum venit hora mea !“ (Ga 2:4)

Tiếng Pháp thường được dịch rất sát, và hiểu như sau : “Quoi entre toi et moi , femme ? - Giữa tôi và Bà có gì ? ” Bản Tiếng Anh được Hội Đồng Giám Mục CG Hoa Kỳ sử dụng , chuyển dịch thành : “Woman, how does your concern affect me? - Này Bà , điều Bà quan tâm thì có liên quan gì đến tôi ?” Rõ ràng bản tiếng Anh, với những từ thêm vào “how”, “concern”, “affect” đã cho chúng ta thấy nguyên bản Hy lạp phải được hiểu như có dấu hỏi cuối câu.

Nghĩa là với dấu hỏi, chúng ta thông thường phải hiểu Chúa Giêsu (1) hoặc từ chối liên hệ Mẹ-Con: “Có gì giữa Bà và tôi đâu? ”, (2) hoặc từ chối “phải làm một cái gì đó” bằng một câu hỏi vặn lại, ý rằng: ”Giữa Mẹ và Con thì có liên hệ gì đâu mà Mẹ nói điều ấy với Con ?”.

Giữa mẹ với con thì có gì mà !

Như thế sẽ rất khó mà hiểu được, và giải thích được, tại sao ban đầu Chúa Giêsu rõ ràng đã từ chối “làm một cái gì đó”, sau đó lại thay đổi thái độ trước sự cương quyết của Mẹ ép buộc, Chúa Giêsu phải “miễn cưỡng” làm “chuyện lạ”, mặc dù “Giờ chưa đến.”

Lại càng khó hiểu hơn nữa để trả lời thắc mắc: Mẹ Maria có “biết” được gì nơi Chúa Giêsu, hay ít ra “đoán” được gì, “linh cảm” được gì nơi Chúa Giêsu chắc chắn sẽ làm “điều gì đó“ không, để Mẹ có thể dặn dò gia nhân: ”Bất cứ anh ta nói gì, thì cứ làm theo“ ?

Chúng ta đừng quên chi tiết này nữa là, cho đến lúc bấy giờ, ba mươi năm trôi qua, hai Mẹ Con vẫn chỉ là hai người dân quê làng Nagiareth. Rất bình thường. Một người như mọi người.

Bây giờ, nếu chúng ta giữ nguyên câu văn và hiểu nó như có dấu than (!) ở cuối câu: “Ti emoï kaï soï, gunaï ! - Này người Phụ Nữ, giữa Bà và tôi ! Giờ tôi chưa đến !- Quid mihi et tibi est mulier ! Nondum venit hora mea !“ (Ga 2:4)

Chuyển dịch sát chữ sang kiểu nói Việt Nam, hẳn chúng ta sẽ thích thú với câu văn Việt nam này: ”Bà này, giữa Mẹ với con mà làm như thể ! “

Thú thật, mỗi lần nghe đoạn Phúc âm này trong mỗi lễ cưới, trong đầu nhà cháu luôn luôn còn nghe thêm được tiếng chắt lưỡi của Chúa Giêsu trước khi nói câu này, tuồng như nhẹ nhàng “trách” Mẹ mình: “ [Chật ! Sao mà khách sáo] Giữa mẹ với con [thì có gì mà phải nhắc nhở thế. Mẹ biết con quá rồi ]! Ti emoï kaï soï !”.

Và Mẹ Maria nghĩ trong bụng: ”Thì Mẹ nhắc là nhắc vậy cho mà liệu !”

Câu chuyện sẽ dễ hiểu hơn, tự nhiên hơn, bình dân hơn, Á đông hơn. Thậm chí còn mang dáng vẻ rất Việt Nam. Và nhất là dễ đi vào lòng của chính chúng ta hơn.

Nhất là lúc ấy, lúc Chúa Giêsu bắt đầu đời công khai rao giảng, Thánh Giuse đã không còn được nhắc đến,- các nhà chú giải đều cho là Ngài đã mất, - thì mối liên kết hai Mẹ-Con hẳn là mật thiết hơn nữa.” Ti emoï kaï soï ! Giữa Mẹ và Con [mà làm như người xa lạ không bằng ]!” [ ]

Cũng đừng quên rằng chỉ mới tuần trước đó, Chúa Giêsu, cũng như mọi ngưòi đang lũ lượt đến bờ sông Giodan, đã đến đó để xem, nghe, và chịu nghi thức Rửa của Gioan Tẩy giả.

Cả bàn bị thu hút, chăm chú nghe Con nói mà gần như quên mọi sự chung quanh. Chẳng ai để ý rằng rượu đã hết. Ngay lúc ấy, Mẹ bỗng thấy rằng tất cả đều khát. Tất cả đều đang khao khát một điều gì.

Hẳn Mẹ Maria đã đi theo Con đến bờ sông. Ở đó Mẹ chứng kiến biến cố Trời mở ra, nghe được tiếng khen từ Trời, thấy được Thánh Linh “đậu xuống như chim bồ câu”, và thấy các môn đệ của Gioan Tẩy Giả, cháu mình, đi theo Con mình .

Và tâm sự của Mẹ Maria là:

“Cuối cùng rồi, việc phải đến đã đến.

Sau bao nhiêu năm sống bằng niềm tin, một niềm tin tuyệt đối vào Con và vào chương trình Thiên Chúa Tổ phụ chúng ta, Mẹ có linh cảm rằng Con không thể sống âm thầm như từ trước đến nay, như từ 30 năm qua.

Sứ thần nói với Mẹ: “Con bà sinh ra là Đấng Thánh.” Mẹ biết thế, và chỉ biết thế. Đấng Thánh của Thiên Chúa rồi sẽ làm những gì, Mẹ chẳng thể biết. Mà Con cũng chẳng hề nói cho Mẹ biết.

Từ lúc nằm nôi, rồi lớn lên cho đến năm 13 tuổi, Con vẫn như mọi đứa trẻ khác. Mẹ nhìn Con lớn lên hằng ngày, biết bò, biết đi, biết nói, biết đọc, biết viết ... Mẹ vẫn hằng ngạc nhiên tự hỏi trong lòng: “Đấng Thánh của Thiên Chúa Israel là đây sao?”

Năm 13 tuổi, Con ở lại Đền thờ. Giuse và Mẹ tưởng đã mất Con. Chúng ta đã lo âu thật sự, lòng như lửa đốt vì có lỗi đã không làm tròn nhiệm vụ được giao. Khi Con trả lời “phải lo việc Cha Con “ thì Chúng ta biết Con vẫn hằng canh cánh trong lòng công việc của Cha.

Nhưng Chúng ta không hề biết công việc gì và Con sẽ làm gì. Và khi nào thì bắt đầu làm, hay khi nào hoàn thành công việc ấy. Chúng ta vẫn hằng ngày chờ đợi một điều gì đó sẽ xảy ra. Mỗi ngày như thế. Suốt ba mươi năm rồi.

Theo ngày tháng, Con trưởng thành, lớn lên. Từ một thanh niên trở thành người đàn ông, chững chạc trong tư thái, thạo nghề mộc như Giuse, hằng ngày ra vào vẫn chỉ biết có búa kìm, đục đẽo, cưa bào, mà vẫn canh cánh “lo chuyện Cha Con”, thì quả thực điều đó quả là một mầu nhiệm.

Không một ai thực sự biết Con là ai .

Gioan, người anh em họ của Con đã xuất hiện như một tiên tri, rao giảng phép Rửa bên bờ sông Giodan. Người ta nghe biết, kéo tới rất đông. Anh ta đã có nhiều môn đệ. Đã mấy tháng nay rồi. Vậy mà Con vẫn bình lặng với đời sống thường nhật.

Chỉ mãi đến đầu tuần rồi, Con mới ra đi.

Mẹ theo Con ra tận bờ sông. Đứng lẫn trong đám người chen chúc đến chịu phép rửa, Mẹ thấy Con đi lên khỏi nước và trời mở ra. Mẹ nghe tiếng Đấng Quyền Năng từ trời phán: “Con là Con yêu dấu của Ta”. Tức khắc Mẹ hiểu điều quan trọng đã xảy ra.

Khi Gioan giới thiệu các môn đệ đến với Con, khi họ ở lại với Con cả ngày để đàm đạo, hỏi han đủ điều về Đấng Messiah, Mẹ đột nhiên thấy Con đã là một rabbi, có đồ đệ đi theo. Ngay lúc ấy, Mẹ biết Con đã sẵn sàng.

Mẹ ghi nhớ những điều ấy và luôn suy niệm trong lòng. Mẹ đã lập lại lời “Xin vâng“.

Hôm nay trong đám cưới, Mẹ thấy đã Con hùng hồn nói. Cả bàn tiệc chỉ ngồi lắng tai nghe Con. Những khách tiệc các bàn chung quanh thỉnh thoảng cũng im lặng ngạc nhiên, lắng tai nghe Con. Mẹ thấy các đồ đệ theo con gật gù như đã bị Con chinh phục. Chừng như họ uống lời con hơn là uống rượu. Mẹ hiểu họ cần phải dấn thân nhiều hơn với Con. Mẹ biết họ cần điều gì. Cũng như Mẹ, họ cần niềm tin đặt vào Con.

Cả bàn bị thu hút, chăm chú nghe Con nói mà gần như quên mọi sự chung quanh. Chẳng ai để ý rằng rượu đã hết.

Ngay lúc ấy, Mẹ bỗng thấy rằng tất cả đều khát. Tất cả đều đang khao khát một điều gì.

Nên Mẹ nghĩ Con cần phải làm một điều gì đó. Cho mọi người. Con phải dọn “rượu mới” và “ngon” cho họ.

Vì thế, Mẹ đã lên tiếng báo: ”Họ hết rượu rồi.”

Giờ của Con đã tới hay chưa, không phải là điều Mẹ cần biết. Mẹ chỉ biết rằng mình cần phải thông báo, không chỉ cho những người giúp việc, mà cho cả loài người, rằng: Phải sẵn sàng. Dù Con có nói gì: ”Hãy làm theo lời Anh ta nói.”

Nguyễn đức Khang Houston, 02/03/2005

Ghi chú [1] Nếu dịch sát từng chữ, phần chú giải của bản dịch ấy đề nghị phải dịch thành " Ti emoï kaï soï -What is this to me and to you?" Đây là một kiểu nói Do thái biểu lộ một xung khắc Judges 11:12 Vua Jephthah gửi sứ giả tới Vua ngườì Ammonite để điều đình: " Ti emoï kaï soï -What have you against me that you come to fight with me in my land?" 2 Chron 35:21 Vua Neco, Ai cập, gửi sứ giả tới Vua Josiah, nói rằng: " Ti emoï kaï soï - What quarrel is between us, king of Judah? I have not come against you this day, for my war is with another kingdom, and God has told me to hasten. Do not interfere with God who is with me, as otherwise he will destroy you." 1 Kings 17:18 Bà goá ở Zarephath nói với Tiên tri Elijah, " Ti emoï kaï soï - Why have you done this to me, O man of God? Have you come to me to call attention to my guilt and to kill my son?"

Hoặc nói lên sự phản đối, không có gì chung giữa hai bên

Hosea 14:9 Tiên tri Hôsêa nói :“Ephraim! Ti emoï kaï soï -What more has he to do with idols? I have humbled him, but I will prosper him. "I am like a verdant cypress tree"-- Because of me you bear fruit!; 2 Kings 3:13 Tiên tri Elisah nói với Vua Israel: "Ti emoï kaï soï ,What do you want with me? Go to the prophets of your father and to the prophets of your mother." "No," the king of Israel replied. "The LORD has called these three kings together to put them in the grasp of Moab."

Ma quỷ cũng nói với Chúa Giêsu như thế:

Mark 1:24 Người bị quỷ ám ở Capernaum la to: " Ti emoï kaï soï - What have you to do with us, Jesus of Nazareth? Have you come to destroy us? I know who you are--the Holy One of God!" Mark 5:7 Người bị quỷ ám ở Gerasenes gào lên to tiếng: " Ti emoï kaï soï - What have you to do with me,Jesus, Son of the Most High God? I adjure you by God, do not torment me!"

Xem các bài viết khác trong Lớp Ngôn sứ , Khoá 15 GHHV Đà Lạt Việt Nam.