Bài học lịch sử về phát triển đất nước

 

TuDaoVietNam

 

Từ nhiều thập niên qua, hoàn cảnh nghèo khổ và lạc hậu sau chiến tranh cũng như đời sống hưởng thụ và duy vật chất ngày nay, khiến nhiều người tin rằng: “Đồng tiền là đáp số cho mọi vấn đề.” Qua thông tin của báo chí cũng như qua dư luận, xem ra niềm tin đó ngày càng phổ biến, và là một nguyên nhân làm phát sinh những tiêu cực và tệ nạn xă hội. Trong t́nh h́nh đó, công cuộc phát triển đất nước ngày nay đ̣i hỏi cần có một niềm tin và niềm hy vọng có sức lành mạnh hoá đời sống con người và xă hội, bảo vệ sự tồn tại và phát triển trong chân lư, công lư và hoà b́nh.

 

Bí quyết của sự tồn tại và phát triển

Lịch sử phát triển xă hội loài người xuyên qua các chế độ và các nền văn minh tự cổ chí kim để lại cho hậu thế bài học vô giá nầy: Bí quyết của sự tồn tại và phát triển đất nước cũng như con người không phải là gươm giáo, súng đạn, không phải là bạo lực, chiến tranh, khủng bố, cũng không phải là quyền lực, thế lực, tài lực, song là niềm tin vào chân lư và công lư, ḷng quư trọng đối với t́nh huynh đệ và hoà b́nh. Đây là những giá trị nền tảng đồng thời định hướng cho đời sống con người và xă hội.

Nếu kiến thức khoa học kỹ thuật là phương tiện, th́ niềm tin là sức mạnh tất yếu cho công cuộc phát triển. Khi chỉ có kỹ thuật mà thiếu những giá trị nền tảng và định hướng, th́ sự phát triển thiếu tính vững bền, thiếu định hướng, do đó để lại những tiêu cực và tệ nạn xă hội như những bệnh tật trong đời sống xă hội. Trong công cuộc phát triển, con người là cùng đích, quyền lực, thế lực, tài lực chỉ là công cụ, c̣n những giá trị nền tảng và định hướng mới là nền móng.

 

Xây đắp nền móng phát triển

 

1. Chân lư.

Thiên hạ trong trời đất xưa nay đều ư thức và xác tín rằng sự sống và nhân phẩm là bẩm sinh, là thiên phú. Dân gian gọi đó là của Trời cho. Tín đồ các tôn giáo tin rằng đó là quà tặng của Đấng Tạo Hoá Chí Tôn trao cho loài người để quản lư vũ trụ tạo vật v́ sự sống, phẩm giá và hạnh phúc của con người. Đó là chân lư về sự hiện hữu và tự do của loài người trên trái đất, chân lư về nhân quyền và sự b́nh đẳng giữa người với người, không phân biệt tôn giáo, chủng tộc. Các bản Hiến Chương, Hiến Pháp, Tuyên Ngôn trên thế giới xưa nay đều đă ghi nhận chân lư khách quan đó. Dựa trên Lời Người dạy, gương Người sống trong lịch sử loài người, người công giáo tin rằng Đức Giêsu là hiện thân của Chân Lư tṛn đầy, Chân Lư phản ánh trung thực và trọn vẹn thực tại Tạo Hóa, Con Người, Vũ Trụ.

Chức năng của truyền thông xă hội là thông truyền trung thực chân lư và sự thật, nhằm mở đường cho mọi người tin tưởng, liên kết với nhau, và hợp tác xây dựng. Tính trung thực sẽ giúp cho truyền thông tránh biến chân lư và sự thật từ điều phản ánh thực tại thành điều có lợi riêng, là điều thường gây ra mâu thuẫn và sự nghị kỵ lẫn nhau.

 

2. Công lư.

Công lư đ̣i hỏi mọi người ư thức tôn trọng sự sống, nhân phẩm và sự b́nh đẳng giữa mọi thành phần trong cộng đồng xă hội. Công bằng xă hội đ̣i hỏi giới hữu trách tạo cơ hội đồng đều cho mọi người giàu nghèo phát huy tiềm năng và phẩm giá của ḿnh. Đồng thời tạo thuận lợi cho mỗi người học biết tôn trọng chân lư, đạo lư và lẽ phải. Có được những cơ hội thuận lợi đó, con người sẽ phát huy được khả năng sống trung thực, lương thiện, phục vụ cho công ích. Nhờ đó con người sẽ vượt qua thái độ chỉ biết làm theo mệnh lệnh, hoặc chỉ biết chạy theo cơm áo gạo tiền bằng mọi giá và mọi cách, như dốí trá, lừa gạt, bạo lực…, là những cách tạo thêm bất công và gây ra bất ổn trong xă hội.

 

3. T́nh huynh đệ.

Khi được xây trên niềm tin vào chân lư và ḷng tôn trọng đối với đạo lư và lẽ phải, t́nh huynh đệ sẽ liên kết và thúc đẩy mọi thành phần xă hội chung sức vun tưới cho hạt giống tiềm năng của mọi người sinh hoa an lành, kết quả thiện ích cho gia đ́nh và xă hội.

T́nh huynh đệ đó c̣n được gọi là ḷng yêu nước, là t́nh dân tộc, ḷng bác ái vị tha, t́nh huynh đệ đại đồng. Trong thế giới toàn cầu hoá hôm nay, châm ngôn “Tứ hải giai huynh đệ” là ánh sáng soi đường cho loài người xây đắp t́nh liên đới và tạo ra sức mạnh tổng hợp cho sự phát triển và thăng tiến của mọi dân tộc. Khuynh hướng “Cá lớn nuốt cá bé”, phát sinh từ nền kinh tế thị trường, là động cơ thúc đẩy sản xuất. Song nó cũng là một thứ lực phân rẽ và làm suy yếu sức sống của cộng đồng dân tộc.

 

4. Ḥa b́nh.

Hoà b́nh đích thực không chỉ là vắng bóng chiến tranh, song c̣n là kết quả của công tŕnh xây dựng, bảo vệ và phát triển. Ba viên đá nền xây dựng toà nhà Hoà B́nh là Chân lư, Công lư và T́nh Huynh đệ đại đồng. Ǵn giữ và bảo vệ hoà b́nh lâu dài là nghĩa vụ của cả dân tộc và của mọi dân tộc. Nhiệm vụ của giáo dục trong gia đ́nh cũng như trong nhà trường và xă hội là giúp mọi người ư thức trách nhiệm xây dựng và bảo vệ ḥa b́nh. Đồng thời quan tâm tránh những hành động làm xói ṃn niềm tin vào chân lư, công lư và t́nh huynh đệ, cũng là những hành động làm suy yếu nền móng xây dựng hoà b́nh.

 

Vai tṛ của những giá trị nền tảng và định hướng trong cuộc sống

 

1. Trong lănh vực xă hội,

niềm tin và ḷng tôn trọng đối với những giá trị nền tảng là sức mạnh thúc đẩy mọi người chung sức đáp ứng những yêu cầu của đất nước ngày nay là: - hàn gắn những vết thương chiến tranh c̣n đang rỉ máu, gây chia rẽ và tạo ra thế đối kháng trong ḷng dân tộc; - khắc phục những tiêu cực và tệ nạn xă hội, nhằm lành mạnh hoá và thăng tiến đời sống gia đ́nh và xă hội; - xây dựng đất nước vững bền và phát triển con người toàn diện.

 

2. Trong lănh vực giáo dục,

những giá trị định hướng là ngọn đuốc soi sáng cho giới hữu trách là gia đ́nh, nhà trường, xă hội, có cái nh́n toàn diện về con người như là cùng đích của giáo dục và phát triển.

Nền giáo dục toàn diện bao gồm mọi chiều kích nhân bản của con người: - trí dục, nhằm phát huy các tiềm năng trí thức là tiếp thu, ghi nhớ, phân tích, tổng hợp và sáng tạo, - kỹ dục, nhằm phát huy khả năng ứng dụng và thực hành, - thể dục, nhằm rèn luyện một thân thể cường tráng làm cho tâm thần lành mạnh, - đức dục, nhằm phát huy khả năng đồng hoá với những giá trị đạo đức làm cho tâm hồn cao thượng.

Khi dạy cho con người biết yêu chuộng chân lư, công lư, hoà b́nh, nền giáo dục sẽ giúp cho thế hệ trẻ t́m được lẽ sống và niềm hy vọng đối với tương lai của đất nước. Nền giáo dục đó (1) sẽ tránh biến con người thành những sản phẩm hụt hẫng, què quặt, bệnh hoạn; (2) sẽ tránh tiếp tay biến con người thành công cụ phục vụ cho những tham vọng ích kỷ của những thành phần nắm giữ quyền lực, thế lực, tài lực trong xă hội; (3) đồng thời đó cũng là tránh tạo thêm bất công và bất ổn trong xă hội.

 

3. Trong lănh vực kinh tế,

những giá trị định hướng là chỉ nam mở đường cho mọi thành phần xă hội phát huy ḷng yêu nước ngày nay:

 

- Đối với thành phần sản xuất,

yêu nước là sống tự trọng và trung thực, không làm ra hàng dỏm, hàng giả, thuốc dỏm, thuốc giả, bằng giả, học giả, song làm ra những sản phẩm có chất lượng ngày càng cao; yêu nước c̣n là quan tâm chăm lo cho đời sống công nhân và gia đ́nh họ, chia sẻ và nâng đỡ lúc họ túng quẩn, tránh đối xử với họ như là phương tiện sản xuất;

 

- Đối với các giới tiêu thụ,

yêu nước ngày nay là”người Việt Nam dùng hàng Việt Nam”. Nếu t́nh huynh đệ đại đồng và ḷng tôn trọng tha nhân đ̣i hỏi không bài ngoại, th́ ḷng tự trọng đ̣i hỏi không sính ngoại đến độ để ḿnh bị đè bẹp và bị tha hoá.

 

- Đối với các thành phần nắm giữ quyền lực, thế lực, tài lực

trong xă hội, địa vị càng cao càng có trách nhiệm đi đầu và dẫn đầu ḷng tự trọng và ḷng yêu nước.

Đó cũng là bài học lịch sử từ những nước Á châu phát triển hoặc đang phát triển ngày nay.

Mùa Thu năm 2007

Gioan B. Phạm Minh Mẫn

Hồng Y Tổng Giám mục