HÃY CỨU LẤY DALAT

1 2 3 4

Dalat

 

IV. MƠ ƯỚC GÌ CHO ĐÀ LẠT TƯƠNG LAI?

Dalat không là của riêng ai. Dalat được tạo hóa dành cho mọi người, mọi tâm hồn, mọi lứa tuổi, mọi thành phần xã hội. Dường như bất cứ ai có cảm tình với thành phố cao nguyên nầy đều có thể bắt gặp tâm hồn mình đâu đó một lần ghé qua, khi bồi hồi nhớ lại. Dalat đem lại cảm hứng cho mọi bộ môn nghệ thuật: thơ, văn, nhạc, họa, điện ảnh (hiếm có bộ phim nào của VN hiện nay mà không có những scènes về Dalat)…Dalat là nơi chứng kiến bao mối tình đầu tiên, cuối cùng, dang dở, hạnh phúc, bao nhiêu buồn vui, nước mắt, nụ cười, hy vọng lẫn tuyệt vọng của biết bao đôi uyên ương thuộc nhiều thế hệ; là nơi lưu giữ biết bao kỷ niệm của những người đã đến, đã yêu Dalat…

"Đà Lạt thương mến,
đã ghi trong lòng tôi biết bao nhiêu buồn vui lúc trao thân vào đời…"
(16)

• Không dám là một kiến nghị hay một đề xuất cho việc nghiên cứu quy hoạch phát triển của Dalat ngày mai. Người viết chỉ đơn giản muốn nêu lên tâm nguyện của mình, hy vọng những người yêu quí Dalat đồng cảm và chia sẻ:

- Đồ án quy hoạch Dalat phải được căn cứ trên tính chất đặc thù của mình. Việc xác định đúng tính chất của Dalat khả dĩ tìm ra hướng phát triển đúng đắn của thành phố, phù hợp với lòng mong mỏi của người dân cả nước. Dalat phải là trung tâm du lịch, nghỉ mát đúng nghĩa của quốc gia, là trung tâm văn hóa giáo dục không những trong nước mà còn nhắm đến khu vực Viễn Đông sau nầy. Ngoài ra còn phải xem Dalat là “thành phố di sản” của VN. Là “thành phố di sản”, Dalat phải được trân trọng, giữ gìn, bảo quản mọi tài nguyên thiên nhiên, cảnh quan, quỹ kiến trúc và những giá trị văn hóa đặc thù…Dalat phải được đãi ngộ bằng một chính sách và qui chế đặc biệt để được giải thoát khỏi mọi hệ lụy về kinh tế. Không còn bận tâm với bài toán kinh tế, Dalat sẽ là một bảo tàng sống về khí hậu, kiến trúc, cảnh quan…của cao nguyên Lâm Viên cho nhiều thế hệ mai sau.

Dalat là một đô thị đặc biệt nên không thể nghiên cứu, thiết lập QH một cách bình thường như các đô thị khác. Nó phải vượt thoát khỏi mọi ràng buộc của những qui định về chỉ tiêu quy hoạch-kiến trúc thông thường.

- Theo tính chất trên, nhất thiết đồ án QH Dalat phải được thiết lập trên cơ sở kế thừa các đồ án QH trước đây của các KTS Hébrard, Pineau, Lagisquet, phải cố gắng bảo toàn các khu vực bất trúc tạo.

- Phân khu chức năng cần hợp lý hơn nữa.

- Hạn chế tình trạng xây dựng mới. Tuyệt đối tránh tình trạng phá rừng thông lấy đất đầu tư xây dựng hoặc mở rộng nông nghiệp. Dalat hiện là trọng điểm thu hút khách du lịch, các nhà đầu tư, kinh doanh, dân nhập cư… Với tình trạng phất lên nhanh chóng như hiện nay, nếu người dân khắp nơi trong nước, ai cũng muốn sở hữu cho mình một căn nhà nghỉ mát ở Dalat, mà chính quyền không dự trù ngay những biện pháp hạn chế thì TP nầy sẽ ra sao?

- Đồ án phải xác định mức giới hạn xây dựng, cũng như hạn chế gia tăng dân số. Theo tôi nên dừng lại ở mức khoảng 120.000-130.000 dân. Tình trạng dân số hiện nay đã khiến Dalat trở nên quá chật chội.

- Căn cứ Luật QH, cần phải lập thiết kế đô thị ngay trong đồ án quy hoạch chi tiết, kèm qui chế quản lý QH (administration rules), làm cơ sở quản lý QH chặt chẽ, đúng hướng. Phải minh định rõ các tiêu chí xây dựng (building criterions) như tầng cao, mật độ xây dựng, khoảng lùi, hình khối công trình, màu sắc kiến trúc đối với từng loại công trình (CTCC, biệt thự, khách sạn, nhà phố, nhà nông thôn…). Các công trình đặc biệt, điểm nhấn phải được tổ chức thi tuyển kiến trúc. Sự chặt chẽ, nghiêm túc trong cấp phép xây dựng là một biện pháp cần thiết để hạn chế và quản lý đúng hướng việc xây dựng.

- Trước khi thẩm định, phê duyệt đồ án QH hoặc các dự án đầu tư trên địa bàn TP, cần công bố rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng và internet, để nhân dân cả nước theo dõi và có ý kiến (cũng vậy đối với các TP cùng tính chất như Sapa, Nha Trang, Huế…Hẳn chúng ta còn nhớ kinh nghiệm dự án khách sạn trên đồi Vọng Cảnh, Huế và tuyến cáp treo trên biển của dự án VINPEARLAND Nha Trang gây trở ngại rất nhiều cho tàu biển cập bến mà dư luận phản ánh gay gắt). Chắc chắn khi ấy sẽ có nhiều ý kiến đóng góp của những người yêu mến Dalat ở khắp nơi.

- Trong khi chờ đợi một đồ án QH Dalat đạt mức tối ưu, được nghiên cứu thấu đáo, đủ uy tín, đủ tầm cỡ đáp ứng được nguyện vọng của đại đa số dân chúng, các nhà quản lý cần duy trì, giữ nguyên trạng cảnh quan, kiến trúc, rừng thông hiện nay. Phải có biện pháp cương quyết xử lý vi phạm hành chánh trong lãnh vực xây dựng, phá rừng, chặt thông, làm biến dạng hiện trạng đất đai; ngoài việc xử phạt thật nặng còn buộc phải khôi phục đúng hiện trạng ban đầu.

• Ngoài việc quản lý QH, chính quyền TP cần:

- Khuyến khích lòng tự hào của người Dalat và lòng tự trọng của du khách trong việc tôn trọng giữ gìn vệ sinh môi trường, cảnh quan thiên nhiên, tài nguyên rừng…

- Khuyến khích người dân Dalat và các công sở tùy theo điều kiện, gia tăng trồng thông và bông hoa chung quanh nơi ở và nơi làm việc.

- Tổ chức trồng thông gây rừng, phủ kín đồi trọc, đất trống và chung quanh khuôn viên các công trình mới xây dựng. Bộ phận Lâm Nghiệp nghiên cứu phương pháp trồng thông hiệu quả và nhanh chóng nhất, cung cấp cây giống cho mọi người.

- Thay vì tổ chức Festival hoa hàng năm tốn kém, để rồi chẳng còn để lại dư âm gì sau lễ hội, chính quyền chỉ cần trích ra một khoản kinh phí nhỏ khuyến khích và cung cấp hoa cho mọi người tự trồng chung quanh nhà và trước ngôi nhà mình. Như vậy, du khách đến Dalat nhìn đâu cũng thấy hoa. Dalat đích thật là một thành phố hoa quanh năm từ trong nhà ra ngoài ngõ, đâu đâu cũng toàn là hoa…Chính đặc điểm tự nhiên nầy mới là điểm thu hút du khách dài lâu (15).

Dalat

Trên đây là những nguyện ước chân thành của tôi như một lời tâm sự gởi đến những tâm hồn đồng điệu đã từng yêu mến thành phố mộng mơ nầy. Dù sao chúng ta cũng đã được trải qua những năm tháng tươi đẹp của đời mình tại thị xã nhỏ bé nhưng quyến rũ nầy, vào lúc Dalat đang thời xuân sắc, đang thời kỳ hoàng kim, diễm lệ nhất. Chỉ tiếc cho con cháu chúng ta, tiếc cho thế hệ mai sau! Vài năm nữa đây, chắc chắn Dalat sẽ còn thay đổi nhiều hơn nữa! Dalat sẽ nóng hơn, Dalat sẽ có nhiều nhà cao tầng hơn, hiện đại hơn. Dalat sẽ thêm nhiều khu vui chơi giải trí, nhiều dự án đầu tư hơn, đất sẽ chật hơn, người sẽ đông hơn. Rồi đồi thông sẽ lùi xa thành phố hơn, sẽ co cụm lại, sẽ ít đi…và tình cảm mọi người với Dalat lúc ấy ra sao?

Tôi vẫn nơm nớp lo sợ có một ngày Dalat sẽ phát triển thêm các trụ đèn tín hiệu giao thông, thì còn đâu Dalat nữa?!

Tôi biết, những lời mạo muội trên đây cũng sẽ chỉ là tiếng kêu vô vọng trong sa mạc. Nó sẽ nhanh chóng rơi vào quên lãng, bởi lẽ trong đời sống vật chất quay cuồng hiện nay, lợi nhuận là quyết định. Thôi thì đành làm cánh én báo hiệu mùa Xuân nếu nó chẳng làm nên mùa Xuân!

Hỡi những ai yêu mến Dalat, hãy làm gì đó để cứu lấy thành phố thân yêu của chúng ta đi, dù chỉ bằng lời kêu gọi! Hãy cứu lấy Dalat!

Tôi mong ước lại được một ngày, chỉ một ngày thôi, được đắm mình trong không gian của một Dalat năm xưa. Nhưng mong ước cũng chỉ là mong ước…ngậm ngùi! Dalat vẫn phải phát triển theo quy luật của kinh tế, của đồng tiền. Mà đồng tiền thì không ngại sự tàn phá, dù là tàn phá một thành phố thơ mộng như…DALAT!

Thôi thì, Xứ lạnh yêu ơi, đừng buồn để lạt phai nét son trên làn môi!(16)

 

   

 

KTS NGUYỄN VĂN GIÀU

Sàigòn, 24.5.2007

 

PS. Bài viết nầy gởi đăng báo năm 2007, nên trong bài sử dụng kiểu từ ngữ “trí tuệ”cho phù hợp hoàn cảnh. Nay để gởi vào website GHHV, được xem lại và sửa chữa đôi chút theo văn phong chúng mình. Tuy vậy cũng còn đôi chỗ vẫn “bị”, do người viết đã quá quen với các thuật ngữ và lối hành văn hơn 35 năm nay, không tìm được ngay chữ tương đương, mong quí vị đánh cho 2 chữ đại xá. Một số ghi chú mình mới thêm vào tháng 3/2012, do thời gian từ đó đến nay có thay đổi (đánh chữ nghiêng).

<....>

Mời xem tiếp

1 2 3 4

 

 

 


CHÚ THÍCH:

(15) Du lịch Đà Lạt trong những năm 2000 ghi dấu bởi những lễ hội và các Festival Hoa bắt đầu được tổ chức. Lượng du khách tìm đến thành phố tăng từ 710.000 lượt khách năm 2000 lên 2,1 triệu lượt khách năm 2009. Thành phố cũng có thêm những bệnh viện và trường học mới, như Đại học Dân lập Yersin Đà Lạt thành lập năm 2004 (mượn tạm cơ sở GHHV), Bệnh viện đa khoa Hoàn Mỹ Đà Lạt bắt đầu hoạt động năm 2008 và Bệnh viện Nhi Đà Lạt khởi công xây dựng năm 2009.

(16) Ca khúc Thương về miền đất lạnh – Minh Kỳ.

(17) Chiều 2-4-2012, ngành giao thông tỉnh Khánh Hòa vẫn đang tiếp tục cho nổ mìn phá đá để thông đường nối phố biển Nha Trang với phố núi Đà Lạt - bị ách tắc do mưa bão gây sạt lở núi vào chiều tối 1-4. Vụ sạt lở làm hàng trăm mét khối đất đá gây ách tắc đường tại Km 42+800 đoạn qua đèo Hòn Giao, thuộc địa phận huyện Khánh Vĩnh (Khánh Hòa) trong nhiều giờ liền. Ngay trong đêm, ngành giao thông tỉnh Khánh Hòa đã tập trung nhân lực cùng phương tiện giải phóng một khối lượng lớn đất đá để tạm thông đường. Đến 2g sáng 2-4, đơn vị thi công đã tạm thông được một làn đường, giải tỏa ách tắc cho hàng chục xe khách, xe tải bị kẹt lại trên đèo.Theo đơn vị thi công, do khối lượng đất đá quá lớn (5.000m3), để giao thông được trở lại bình thường hai làn đường, ngành chức năng của tỉnh Khánh Hòa phải có thời gian để nổ mìn phá đá trong nhiều ngày nữa (Báo Tuổi Trẻ).

Dalat



Xem các bài viết khác trong Lớp Ngôn sứ , Khoá 15 GHHV Đà Lạt Việt Nam.