ĐỨC CHA PHAOLÔ NGUYỄN VĂN H̉A CHIA SẺ LỜI CHÚA
Lễ Các Thánh Tử Đạo Việt
Nam
tại Giáo Xứ Việt Nam Paris, ngày 18.11.2007
Sau thánh lễ, rất nhiều người đến bày tỏ với tôi sự thích thú được nghe bài giảng thâm sâu và có uy quyền giáo chủ của Đức Cha Phaolô. Người th́ thú nhận « 60 tuổi đầu, năm nào cũng nghe « Tội hồng phúc » mà chẳng hiểu ǵ. Hôm nay nghe Đức Cha giảng, mới hiểu ». Người khác lại bảo « Không ngờ giáo dân việt nam ḿnh lại được các nước khác quí trọng như vậy » ! Người khác nữa lại than « Ôi, sao Đức Cha trao cho ḿnh trách nhiệm nặng vậy ! Ḿnh giữ đạo chưa chắc đă vững, mà ngài c̣n khuyên ḿnh phải mang về cho Chúa một bổn đạo mới » !
Rồi nhiều người thấy tôi có ghi chép, đến xin tôi gắng viết ra bài chia sẻ Tin Mừng của Đức Cha, để họ được đọc lại. Đáp lại những ước mong ấy, sau đây, tôi xin tóm tắt những điều mà tôi ghi nhận được. Nếu có ǵ sai sót, kính xin Đức Cha lượng t́nh bao dung.
Trần Văn Cảnh
Lời Chúa
Những bài đọc và Phúc Âm cho Lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam hôm nay đă được Đức Cha Phao lô đích thân chọn lựa. Đó là ba đoạn trích từ Sách Khôn Ngoan, Sách Tông Đồ Công Vụ và Sách Phúc Âm Thánh Gioan.
Số phận của những người công chính và của phường vô đạo (Khôn ngoan, 3, 1-9) p>1 Linh hồn người công chính ở trong tay Thiên Chúa và chẳng cực h́nh nào động tới được nữa. 2 Bọn ngu si coi họ như đă chết rồi ; khi họ ra đi, chúng cho là họ gặp phải điều vô phúc. 3 Lúc họ xa rời chúng ta, chúng tưởng là họ bị tiêu diệt, nhưng thực ra, họ đang hưởng an b́nh. 4 Người đời nghĩ rằng họ đă bị trừng phạt, nhưng họ vẫn chứa chan hy vọng được trường sinh bất tử. 5 Sau khi chịu sửa dạy đôi chút, họ sẽ được hưởng ân huệ lớn lao. Quả thế, Thiên Chúa đă thử thách họ và thấy họ xứng đáng với Người. 6 Người đă tinh luyện họ như người ta luyện vàng trong ḷ lửa, và đón nhận họ như của lễ toàn thiêu. 7 Khi đến giờ được Thiên Chúa viếng thăm, họ sẽ rực sáng như tia lửa bén nhanh khắp rừng sậy. 8 Họ sẽ xét xử muôn dân, và thống trị muôn nước. Và Đức Chúa sẽ là vua của họ đến muôn đời. 9 Những ai trông cậy vào Người, sẽ am tường sự thật ; những ai trung thành, sẽ được Người yêu thương và cho ở gần Người, v́ Người ban ân phúc và xót thương những ai Người tuyển chọn.
Ông Tê-pha-nô bị ném đá (Công Vụ, 7, 55-60)
(56) Ông (Têphanô) nói: "Ḱa, tôi thấy trời mở ra, và Con Người đứng bên hữu Thiên Chúa". (57) Họ liền kêu lớn tiếng, bịt tai lại và nhất tề xông vào ông (58) và lôi ra ngoài thành mà ném đá. Các nhân chứng để áo ḿnh dưới chân một thanh niên tên là Saolô. (59) Họ ném đá ông Têphanô, đang lúc ông cầu xin rằng: "Lạy Chúa Giêsu, xin nhận lấy hồn con". (60) Rồi ông quỳ xuống, kêu lớn tiếng: "Lạy Chúa, xin đừng chấp họ tội này". Nói thế rồi, ông an nghỉ.
Tin Mừng Gioan (12, 24-26)
(24) Thật, Thầy bảo thật anh em, nếu hạt lúa gieo vào ḷng đất không chết đi, th́ nó vẫn trơ trọi một ḿnh ; c̣n nếu chết đi, nó mới sinh được nhiều hạt khác. 25) Ai yêu quư mạng sống ḿnh, th́ sẽ mất ; c̣n ai coi thường mạng sống ḿnh ở ời này, th́ sẽ giữ lại được cho sự sống đời đời. (26) Ai phục vụ Thầy, th́ hăy theo Thầy; và Thầy ở đâu, kẻ phục vụ Thầy cũng sẽ ở đó. Ai phục vụ Thầy, Cha của Thầy sẽ quư trọng người ấy".
Tội hồng phúc
Bài Chia sẻ Tin Mừng của Đức Cha Phaolô chia làm hai phần rơ rệt. Phần thứ nhất nói về các thánh tử đạo. Phần thứ hai nói về Giáo Xứ Việt Nam Paris.
Sách Khôn Ngoan nói về cái chết của người công chính thời Cựu Ước. Người công chính được Chúa cho hưởng an b́nh, được chứa chan hy vọng trường sinh bất tử, được hưởng ân huệ lớn lao, được đón nhận như của lễ toàn thiêu, được Người yêu thương và ở gần Người. Nhưng họ cũng đă bị sửa dậy, bị thử thách và tinh luyện, như người ta luyện vàng trong ḷ lửa. Thánh Gioan trong Tân Ước nhắc lại Lời Chúa, ví họ như hạt lúa gieo vào ḷng đất, phải thối chết đi, th́ mới mọc ra cây và sinh sôi nảy nở được nhiều hạt khác. Sách Tông Đồ Công Vụ kể chuyện ông Têphanô bị ném đá chết v́ đă giảng về Thiên Chúa chịu đóng đanh và chịu chết. Nhưng Têphanô vẫn cầu xin Chúa đừng chấp tội họ.
Nét đặc biệt của các thánh tử đạo là bị thử thách ở mức độ cao nhất là mất sự sống, mà vẫn không căm ghét kẻ giết ḿnh. Chẳng những không thù hằn, mà lại c̣n cầu nguyện cho họ nữa.
Trong xă hội ngày nay cũng có những người dám can đảm hy sinh mạng sống ḿnh. Nhưng sánh với các thánh tử đạo, có rất nhiều khác biệt. Người cảm tử ôm bom tự sát, đầy ḷng oán thù căm ghét, cố ư cho nhiều người khác phải chết theo, gieo nhiều tang tóc. Các thánh tử đạo chịu chết là muốn hy sinh v́ Chúa, trong ḷng b́nh an nhân ái. Các Ngài biến cái chết thành con đường hạnh phúc và trong ḷng không căm ghét ai. V́ mến Chúa, các Ngài sẵn sàng hy sinh mạng sống và đồng thời rất yêu thương người khác, kể cả kẻ giết ḿnh.
Dịp phong thánh cho các Thánh Tử Đạo Việt Nam vào năm 1988, có người đă nêu lên ư tưởng đừng nên rở lại hồ sơ xưa nữa, sợ rằng sẽ nhắc lại sự hận thù khi xưa. Hội Đồng Giám Mục Việt Nam đă trả lời rằng : « Chúng tôi vẫn và càng yêu thương người khác ! Không có hằn thù đâu ».
Người khác lại bảo có những vị đă có những tật xấu. Chúng ta biết rằng có những vị không phải là những người hoàn toàn. Có những vị chỉ vào lúc chót mới hoán cải cuộc sống bất toàn khi xưa. Chết trong sự xám hối v́ Chúa cao cả, để chuộc lỗi lầm khi xưa. Đó càng là một nghĩa cử làm sáng chói thêm đức tin, đức cậy và ḷng mến cao cả của các vị tử v́ đạo. Giửa cái chết v́ ḷng mến và cái chết v́ căm thù có nhiều khác biệt lắm.
Các Giám Mục Phi Luật Tân cũng mong muốn có các thánh tử đạo. T́m măi họ mới kiếm được một vị. Toàn dân sung sướng. Có giám mục đă nói « Chúng tôi không có các thánh tử đạo v́ vua quan ngày xưa của chúng tôi hiền lành quá ».
Năm 1980, trong một cuộc họp tại Huế, Đức Tổng Giám Mục Nguyễn Kim Điền đă mời các giám mục đi thăm các lăng các vua triều Nguyễn. Trước lăng Minh Mệnh, Tự Đức,…Ngài nói với các vị khác rằng ḿnh cũng phải cám ơn các vua, bằng không làm sao ḿnh có các thánh tử đạo. Các vua cấm đạo, giết hại giáo sĩ và giáo dân. Đó là cơ hội để có được các thánh tử đạo vinh quang mà ta tôn kính hôm nay. Rồi Ngài nhắc lại bài Công bố Tin Mừng Phục Sinh : « Ôi tội hồng phúc, v́ đă đáng được Đấng Cứu Chuộc cao sang như thế» !
Chị Cả của các Cộng Đoàn Công Giáo Việt Nam Hải Ngoại
Sang phần thứ hai, Đức Cha Phao lô đặc biệt ngỏ lời với Giáo Dân Việt Nam Paris nói riêng và với Giáo Dân Việt Nam Hải Ngoại nói chung.
Hôm nay và cả năm 2007 này, chúng ta đang mừng năm Hồng Ân, kỷ niệm 6O năm thành lập Giáo Xứ Việt Nam tại Paris. Giáo xứ Việt Nam Paris là chị cả của các Cộng Đoàn Công Giáo Việt Nam tại Pháp và của Các Cộng Đoàn Công Giáo Việt Nam Hải Ngoại trên các nước khác.
Trong quá tŕnh h́nh thành và phát triển, Giáo Xứ đă được tiếp nhận sụ đóng góp công lao xây dựng của bao nhiêu tiền nhân. Giáo xứ là một cộng đoàn bền vững. Giáo Hội đă trao quyền chăm sóc cho một linh mục. Linh mục đă được giám mục bổ nhiệm. Chúng ta phải nhớ đến điều căn bản này. Nhờ giám mục, mới có linh mục , cha sở và giáo xứ. Rồi khi đă bổ nhiệm, giám mục vẫn quan tâm, chăm sóc và xem xét các sinh hoạt để hướng đi của giáo xứ luôn theo đúng đường hướng của Giáo Hội.
Mỗi mọi giáo dân đều đă được sinh ra trong đức tin nhờ Phép Rửa ; được nuôi dưỡng hằng ngày bằng Phép Ḿnh Thánh Chúa, được lớn lên bằng Phép Thêm Sức. Đời sống của mỗi giáo dân đều gắn liền với đời sống Giáo Xứ. Nhờ Giáo Xứ, giáo dân được học giáo lư, học tiếng việt, được gặp gỡ nhau, trao đổi tâm t́nh quê hương, chia sẻ tâm tư giáo hữu. Giáo xứ là một cái nôi tốt đẹp.
Nhiều người nhận thấy Giáo Xứ Việt Nam Paris là nơi đă duy tŕ và ǵn giữ được nhiều thói quen dân tộc, nhiều truyền thống văn hoá cha ông để lại, và việc học hỏi tiếng việt được tổ chức rất tốt.
Năm 1990, trong dịp gặp gỡ các giám mục Việt Nam đến tham dự Thượng Hội Đồng Giám Mục Thế Giới kỳ 8, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II kể rằng Ngài đi nước nào cũng được Các Giám Mục nước đó cho biết rằng các Cộng Đoàn Công Giáo Việt Nam tại đó có một sức sống rất đặc biệt, rất sống động. Theo họ các Cộng đoàn Công Giáo Việt Nam biết quan tâm đến đời sống chung của giáo xứ, đời sống gia đ́nh có nề nếp, con cái ngoan ngoăn, cả gia đ́nh đi lễ đều đặn và tham gia vào các sinh hoạt của giáo xứ, có nhiều ơn gọi. Rồi Đức Thánh Cha nói : "Xin cám ơn Giáo Hội Việt Nam đă đào tạo được những người con như vậy, làm phát triển và vinh danh cho Hội Thánh."
Trong một chuyến Phái Đoàn Hội Đồng Giám Mục Việt Nam viếng thăm Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ, ban tổ chức có dành một chỗ để Phái Đoàn Việt Nam tiếp đón các Giám Mục Hoa Kỳ. Chúng tôi dự trù, chỗ Việt Nam, nhiều lắm chỉ được độ vài chục vị đến thăm là cùng. Thực sự, hơn bảy chục, trên cả tám chục vị Giám Mục Hoa Kỳ đă đến thăm chỗ phái đoàn Giám Mục Việt Nam. Họ đến chỗ Việt Nam để cám ơn Giáo Hội Việt Nam. Họ kể chuyện về các Cộng đoàn Công giáo Việt nam trong giáo phận của họ. Họ nói về các giáo dân việt nam đă làm gương sáng trong giáo phận của họ.
Giữa Giáo Hội Mẹ Việt Nam Quê Nhà và tất cả các Cộng Đoàn Công Giáo Việt Nam Hải Ngoại, có một sự liên lạc bền chặt, một sụ hiệp thông chắc chắn. Đó là nếp sống đạo tốt của đa số giáo dân việt nam.
Sau chuyến viếng thăm Việt Nam, từ ngày 28/11/2005 đến ngày 5/12/2005, Đức Hồng Y Crescenzio Sepe, Tổng trưởng bộ Phúc Âm Hóa các Dân Tộc, đă có một cảm tưởng rất tốt về Giáo Hội Việt Nam. Ngài nói : « Tôi đă nh́n thấy một Giáo Hội Công Giáo Việt Nam dồi dào sức sống, hăng say phục vụ và rao truyền Tin Mừng. Các tín hữu của giáo hội này, sau khi đă nhận biết Đức Kitô, họ có một đức tin vững mạnh, và sẵn sàng nhiệt t́nh rao truyền Tin Mừng này cho nhiều người khác. Quả thật, đức tin của họ được biểu lộ ra trong một sức sống mănh liệt, một đức tin cương quyết, và điều này đă làm cho tôi rất cảm động. Có lẽ đă từ lâu, chúng ta ít có dịp được nh́n thấy những tấm ḷng thành tâm, thiện tín và nhiệt t́nh như thế. Điều này làm cho tôi nghĩ rằng giáo hội này là một giáo hội không những có được một sức sống mănh liệt để làm chứng cho Niềm Tin vào Chân Lư mà c̣n là một giáo hội đầy nhiệt t́nh Tin Yêu vào Đức Kitô, họ cảm nhận được rằng Đức Kitô thuộc về họ, họ yêu mến Đức Thánh Cha, đồng thời cũng hăng say tham gia vào những hoạt động văn hóa dân tộc xă hội địa phương, điều này nói lên những điểm đặc sắc của giáo hội tại Á Châu. ».
Nghe kể rằng trong phái đoàn của Đức Hồng Y, có một linh mục không ưa Việt Nam lắm, sau chuyến viếng thăm Việt Nam về, đă đổi hẳn thái độ, đến nỗi đă nói « Bây giờ, nếu giáo dân Việt Nam có xin nửa nước, tôi cũng cho ».
Tháng 5-2007 vừa qua tại Rôma có tổ chức lễ kỷ niệm 50 năm Tông huấn về Hồng Ân Đức Tin (Fidei Donum), do Đức Giáo Hoàng Piô XII ban bành ngày 21.04.1957. Giáo Hội Hàn quốc đă từ lâu áp dụng Tông Huấn này. Mỗi giáo dân hàn quốc phải đem được một người ngoại đạo vào công giáo. Tôi hỏi thăm các cha thừa sai Paris. Các Ngài xác nhận điều ấy. Tôi vẫn đọc báo La Croix. Ở những mục giữa mỗi số hay có những bài về t́nh h́nh công giáo. Số người công giáo tại Pháp mỗi ngày mỗi sút. Tại sao mỗi giáo dân việt nam tại Pháp không nhận lấy sứ mệnh mang về cho Giáo Hội một người tín hữu mới ?
Kỷ niệm 60 năm thành lập Giáo Xứ, cùng với những việc có tính cách làm chứng, cần nên có những việc đưa người ngoài về với Chúa, như là trả nợ nén bạc Đức Tin mà Chúa đă ban cho.
Tôi xin chúc cho Giáo Xứ Việt Nam được nhiều Ơn Chúa, được sự hỗ trợ của Các Thánh Tử Đạo Việt Nam. Chúc cho Giáo Xứ có dịp nh́n lại cuộc sống, có những quyết tâm làm những bước tiến mới, đem lại sự phát triển cho Giáo Hội.
Paris, ngày 20 tháng 11 năm 2007
Trần Văn Cảnh (nghe và ghi lại)