Huynh đệ như thủ túc
兄弟如手足

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

MichelAnge

 

 

 

17-

Nhưng không phải ai cũng hài ḷng với lối giải thích này.

Bởi nếu cho rằng ông bênh cho các anh con d́ Hai (Bihlah), và d́ Ba (Zilpah) th́ lẽ ra họ phải mang ơn ông và theo phe ông mới phải lẽ . Thế mà lúc xúm lại bỏ ông xuống giếng, Kinh Thánh chẳng cho thấy một ai trong số các người anh này chống lại âm mưu giết người ấy. (Stk 37:18-19)

18 Vayir'u oto merachok uveterem yikrav aleyhem vayitnaklu oto lahamito. -

They saw him from a distance, and before he approached them they were plotting against him to kill him.- Họ thấy cậu từ xa, và trước khi cậu tới gần họ th́ họ lập mưu giết chết cậu.

19 Vayomru ish el-achiv hineh ba'al-hachalomot halazeh ba. - One man said to another, "Here comes the dreamer. - Họ bảo nhau: "Thằng tướng chiêm bao đang đến kia!

Vả lại ở câu 37:4 cho biết lư do họ ghét Giuse là v́ cha thương Giuse hơn các anh em .

Như thế phải nói rằng cả bốn lư do phải được tính đến làm nguyên do trong vụ sát nhân kia :

1-Giuse kể lại cho cha nghe tiếng xấu đồn thổi về các anh ḿnh,

2-Giuse được cha thương hơn .

3-Giuse có những giấc mơ làm bực ḿnh các anh .

4-Các anh ông ghen ghét ông

Trở lại với vấn nạn Braman nêu ra từ đoạn số 12 trước đây : Tại sao Giuse và Giacóp suốt hơn 20 năm không đi t́m nhau .

Ông muốn biết tại sao bố Giacóp có từ bỏ ông hay không . Và các anh em ông đă hành xử như thế nào suốt thời gian ông vắng mặt.

Khi ông nghe các anh em ông khai thật rằng “chúng tôi có 12 anh em con cùng cha”. Chính con số 12 đă giúp cho Giuse giải toả được điều e ngại đầu tiên : Các anh cuả ông vẫn c̣n nhớ tới ông, vẫn coi ông là anh em của họ.

“Mười hai anh em – Shneym asar ... achim”, nghĩa là họ tính luôn cả Giuse .

Nhưng nhằm mục tiêu này, để có một cuộc kiểm tra độc lập, ông dự tính giữ Benjamin lại, người em cùng mẹ với ḿnh, người mà theo ông, có thể cho ông biết sự t́nh một cách chính xác.

Nghĩa là phải sau khi gặp Benjamin, th́ ông mới có một biện pháp thích hợp .

Và việc giam giữ Shimon cũng nằm trong mưu toan này của ông: buộc các anh ông phải trở lại , và lần sau này phải mang theo Benjamin, th́ ông mới thả Shimon.

Bằng cách này ông c̣n muốn gài các anh ông vào một cuộc huynh đệ đối đầu thú vị, mà mục tiêu ông muốn biết cho thật cặn kẽ trước khi tỏ ḿnh cho anh em.

Sự việc ông cho người giấu các chén bạc trong túi lương thực sau này, không phải là để thử thách Giuđa. Ông không thể ngờ được Giuđa bộc phát một bài diễn văn hùng hồn và đầy tâm t́nh khiến hai bên đều rơi lệ.( Stk 44:18-34)

Giuse chỉ đoán được rằng, khi các anh em mang Benjamin sang được Ai Cập ông sẽ giữa Benjamin lại, và các anh của ông không thể nào cứu được Benjamin ra . Ông nói rơ: “Người bị t́m thấy đang giữ cái chén, th́ sẽ phải làm nô lệ cho ta, c̣n các người th́ cứ về b́nh an với cha các người." ( Stk 44:17)

Giuđa lên tiếng là để xin Giuse thả Benjamin. Giuđa xin Giuse thương đến cha già của họ đă luống tuổi. Và trong khi nói như thế Giuđa vô t́nh đă cho Giuse biết chi tiết mà Giuse đang rất muốn biết, đánh tan được đám mây nghi ngờ trong ḷng ông:

Nhưng đó là chuyện sau này.

Bây giờ chúng ta hăy nghe tiếp câu chuyện qua cách ứng xử của Giuse : Stk 42:13-23 “

13 Họ nói: "Các tôi tớ ngài là mười hai anh em, chúng tôi là con cùng một cha, ở đất Ca-na-an. Đứa út hiện đang ở với cha chúng tôi, c̣n một đứa th́ không c̣n nữa."14 Ông Giu-se bảo họ: "Đúng như ta đă nói với các người: các người là bọn do thám!15 Ta sẽ thử thách các người như thế này: Ta lấy mạng sống Pha-ra-ô mà thề rằng: các người sẽ không được ra khỏi đây, trước khi đứa em út của các người đến.16 Hăy cho một anh em về t́m đứa em, c̣n các người th́ phải ở tù. Ta sẽ thử xem lời các người nói có đúng sự thật hay không. Bằng không, ta lấy mạng sống Pha-ra-ô mà thề rằng: các người là bọn do thám."17

Rồi ông giam giữ họ ba ngày.

18 Đến ngày thứ ba, ông Giu-se bảo họ: "Các người muốn sống th́ hăy làm thế này, v́ ta kính sợ Thiên Chúa.19 Nếu các người là những kẻ lương thiện, th́ một anh em cứ phải chịu giam trong nhà tù này, c̣n các người khác th́ hăy ra đi, đem lúa về cho gia đ́nh khỏi đói.

20 Rồi các người hăy đem đứa em út đến cho ta. Bấy giờ sẽ rơ là các người nói đúng, và các người sẽ không phải chết." Họ đă làm như vậy.

21 Họ bảo nhau: "Than ôi! Chúng ta có lỗi với em chúng ta: chúng ta đă thấy nó phải ngặt nghèo. Nó đă năn nỉ chúng ta, nhưng chúng ta chẳng nghe. Chính v́ thế mà chúng ta gặp cảnh ngặt nghèo này."

22 Ông Rưu-vên trả lời họ rằng: "Tôi đă chẳng bảo các chú thế này sao: "Đừng phạm tội hại đến thằng bé! " nhưng các chú đă không chịu nghe. Bây giờ th́ phải đền nợ máu nó! "

23 Họ không biết rằng ông Giu-se hiểu được, v́ giữa ông và họ có người phiên dịch.”

Câu thú tội quan trọng và cảm động

21 Vayomeru ish el-achiv aval ashemim anachnu al-achinu asher ra'inu tzarat nafsho behitchaneno eleinu velo shamanu al-ken ba'ah eleinu hatzarah hazot. - They then said to one another, "Indeed we are guilty concerning our brother inasmuch as we saw his heartfelt anguish when he pleaded with us and we paid no heed; that is why this anguish has come upon us." - Họ nói với nhau : Than ôi chúng ta có lỗi với em chúng ta

Hai mươi năm đă qua kể từ ngày ấy, ngày Giuse bị bán đi, không ai biết được trong ḷng các anh ấy nghĩ ǵ . Họ có đau xót hay hối tiếc không ? Khi thấy cha già Giacóp muộn phiền họ có áy náy không ? Quả thực chúng ta không biết tư ǵ .

Cho đến khi .

Cho đến khi họ xuống Ai cập để đi mua thực phẩm .

Chúng ta để ư đến chi tiết này: Kinh Thánh ghi : Stk 42:3 :

3 Vayirdu achei-Yosef asarah lishbor bar mi-Mitzrayim.

So Yosef's brothers - ten of them - went down to buy grain from Egypt. - Mười người anh ông Giu-se bèn xuống mua lúa ḿ ở Ai-cập

“Achei- Yosef : anh ông Giuse” Kinh thánh nhắc đến các anh trong tương quan với Giuse, mà không nói “các con ông Giacóp” , hay tệ hơn “mười tên sát nhân” !

 

 

18-

Ḷng thống hối lỗi xưa của các anh mới chỉ bắt đầu xuất hiện, c̣n lâu mới gọi là trọn vẹn. Giữa Giuse và các anh, con đường xung khắc vẫn c̣n nhiều chông gai. Giuse chưa dám tỏ lộ ḿnh cho các anh. Mà cũng chưa đúng thời điểm thích hợp .

Các anh c̣n phải nhận diện cội nguồn sự ganh ghét của ḿnh phát xuất từ đâu, do đâu mà bực tức, tại sao lại nảy ra cớ sự giết em, trước khi nh́n nhận nét cao cả của người em Giuse, và công nhận rằng các giấc mơ xưa kia nay đă được thành toàn.

Nghĩa là cần giải trừ xung khắc và tái lập tương quan huynh đệ .

Ngày xưa các anh nghi ngại Giuse sẽ cai trị các anh nên huà nhau trừ khử. Nay họ bái lạy Giuse, và đang đứng trước mặt ông, người có quyền tài phán (nghĩa là quyền cai trị) bắt bỏ tù các anh với bất cứ lư do ǵ, hay chả cần lư do ǵ.

Như thế Giuse đă tỏ cho các anh thấy nỗi lo sợ của các anh ngày xưa là vô căn cớ . Thực ra đến cuối câu chuyện, các anh vẫn c̣n nghi ngại (Stk 50:15). Sau khi Giacóp qua đời , các anh vẫn c̣n sợ Giuse trả thù .

Giuse đề nghị bắt bỏ tù một người anh, Shimon, nghĩa là đặt họ vào trong một bối cảnh tương tự ngày xưa, lúc các anh bán ông làm nô lệ, xem coi các anh c̣n ứng xử giống ngày xưa nữa hay không ?


Để được tha thứ các anh cần nhận tội và bày tỏ thống hối.

Khó mà nhận lỗi lầm và thống hối hoàn toàn chuyện quá khứ. Nhất là một quá khứ nặng nề.

Giuse đề nghị bắt bỏ tù một người anh, Shimon. Nghĩa là đặt họ vào trong một bối cảnh tương tự ngày xưa, lúc các anh bán ông làm nô lệ.

Xem coi các anh c̣n ứng xử giống ngày xưa nữa hay không ?

19 Im-kenim atem achichem echad ye'aser beveit mishmarkhem ve'atem lechu havi'u shever ra'avon bateychem. - If you are truthful people, let one of your brothers be imprisoned in your place of confinement while you go and bring provisions for the hunger of your households. - Nếu các người là những kẻ lương thiện, th́ một anh em cứ phải chịu giam trong nhà tù này, c̣n các người khác th́ hăy ra đi, đem lúa về cho gia đ́nh khỏi đói.”

Khi buộc các anh phải quyết định để chọn ai chịu bắt vào tù, Giuse muốn tạo lại hiện trường tội ác năm xưa, để coi các anh bây giờ hành xử ra sao .

Mà quả thực, màn dàn xếp đă mang lại hiệu quả -

21 Vayomeru ish el-achiv aval ashemim anachnu al-achinu asher ra'inu tzarat nafsho behitchaneno eleinu velo shamanu al-ken ba'ah eleinu hatzarah hazot.

They then said to one another, "Indeed we are guilty concerning our brother inasmuch as we saw his heartfelt anguish when he pleaded with us and we paid no heed; that is why this anguish has come upon us." - Họ bảo nhau: "Than ôi! Chúng ta có lỗi với em chúng ta: chúng ta đă thấy nó phải ngặt nghèo. Nó đă năn nỉ chúng ta, nhưng chúng ta chẳng nghe. Chính v́ thế mà chúng ta gặp cảnh ngặt nghèo này."

Ngày xưa khi bàn nhau giết ông , các anh chẳng tỏ ra chút hối tiếc. Ngày nay, không những họ ngần ngại không muốn chọn ai bị giam tù, mà c̣n bày tỏ ḷng hối tiếc chuyện ngày xưa .

“Than ôi, chúng ta có lỗi với em chúng ta !” Chỉ cần vậy thôi, đă đủ để Giuse, và bất cứ ai khác cũng phải mủi ḷng, rơi lệ .

Giuse biết được t́nh cảm giữa đám anh em nhà Giacóp: Anh em vẫn c̣n thương nhau, vẫn c̣n gắn bó nhau thành một khối. Xung khắc đă không c̣n.

Ganh ghét ngày xưa chỉ là xung năng bồng bột nhất thời lúc c̣n non trẻ. Nay chỉ c̣n những lời hối lỗi chân t́nh.

Giuse lại c̣n biết thêm được một phần câu chuyện, khi nghe Reuben lên tiếng trách móc các anh khác :

Stk 42: 22 Vaya'an Re'uven otam lemor halo amarti aleichem lemor al-techet'u vayeled velo shematem vegam-damo hineh nidrash. - Reuven spoke up to them, saying, "Did I not speak to you saying, 'Do not sin against the boy,' but you would not listen! And his blood as well - behold! - is being avenged. - Ông Rưu-vên trả lời họ rằng: "Tôi đă chẳng bảo các chú thế này sao: "Đừng phạm tội hại đến thằng bé! " nhưng các chú đă không chịu nghe. Bây giờ th́ phải đền nợ máu nó! "

Như thế ông biết được ḷng Reuben. Nhất là ông biết họ đă chần chừ bàn qua tán lại, chứ không phải hoàn toàn đồng ḷng ngay từ đầu.

Nghĩa là không phải tất cả mọi người đă đồng ư bán ông đi. Ít là có Reuben.

Và c̣n ai nữa ?

24 Vayisov me'aleyhem vayevk vayashov alehem vayedaber alehem vayikach me'itam et-Shim'on vaye'esor oto le'eyneyhem. - He turned away from them and wept; he returned to them and spoke to them; he took Shimon from them and imprisoned him before their eyes. - Trong số họ, ông bắt ông Si-mê-ôn và cho trói trước mặt họ.

Kinh thánh không ghi lại cảm xúc của mọi người lúc ấy, nhưng chắc hẳn không thiếu nước mắt.

Giuse đă khóc, th́ các người anh kia, khi đứng sững chứng kiến trong bất lực người anh thứ hai của họ [18] bị trói gô, rồi bị tống giam vào ngục, sao mà đành đoạn cho được .

 

 

19-

Khi thấy Giuse buộc một người ở lại làm con tin trong tù, cho các anh về với điều kiện phải dẫn theo Benjamin sang Ai Cập, chúng ta c̣n có thể tản mạn thêm nhiều điều về hậu ư của Giuse .

Sau khi bán Giuse đi, chúng ta biết các anh đă lừa dối Giacóp bằng cái áo vấy máu . Chúng ta, người đọc truyện, biết âm mưu dối trá này, nhưng Giuse không hề biết .

Và chúng ta có quyền ngờ rằng, khi giam Siméon lại, và buộc đổi chác bằng Benjamin, Giuse muốn biết các anh đă xử sự ra sao, và đă đối xử với cha ḿnh ra sao sau khi bán ông đi .

Giuse muốn biết họ có tạo ra một âm mưu dối trá nào để giải thích sự vắng mặt của Siméon, và làm sao để thuyết phục được Giacóp chịu cho các anh đưa Benjamin ra đi ?

Giuse muốn kiểm chứng các anh có chân t́nh hay không, và cả bố Giacóp nữa, xem ông có c̣n thật t́nh thương hai anh em Giuse, Benjamin nữa hay không ? Nghĩa là ông có từ bỏ ḿnh như ḿnh đă ngờ thế.

Và một công đôi chuyện, qua Benjamin, Giuse muốn biết Giacóp c̣n nhớ đến mẹ Rachel của ḿnh hay không ?

Sau đó th́ sao ?

Giuse muốn biết họ có tạo ra một âm mưu dối trá nào để giải thích sự vắng mặt của Siméon, và làm sao để thuyết phục được Giacóp chịu cho các anh đưa Benjamin ra đi ?


Diễn biến sự việc theo cách xếp đặt đầy kịch tính do Giuse dàn dựng thật tuyệt vời. Câu chuyện gây nhiều thích thú, cũng như chứa nhiều cảnh cảm động khiến cho câu chuyện Giuse và các Anh Em ông trở thành thuật tŕnh được đọc và biết đến nhiều nhất trong Cựu Ước.

Không ai kể lại câu chuyện hay cho bằng đọc nguyên văn : Sáng Thế Kư các chương 42-47.

Cao điểm phải kể là bài diễn văn ứng khẩu trác tuyệt của Giuđa. Chính những lời hùng hồn, đă đầy cảm t́nh mà lại khiêm nhường nói lên toàn bộ những ǵ mà Giuse muốn biết về t́nh cảm của Bố Giacóp dành cho Benjamin, cũng như tâm t́nh của các anh em gắn bó với nhau.

Khi Giuđa cảm khái đứng ra chịu bị bắt bỏ tù thay cho Benjamin th́ thái độ này đă khiến cho Giuse phải thua.

Quả thực Giuse thông minh đĩnh ngộ. Nhưng Giuđa lại rất cương nghị, trưởng thành, thao lược và đầy tinh thần trách nhiệm .

Chẳng trách ǵ mà Dân Israel c̣n được gọi là “con cái Giuda”, hay “Nhà Giuđa” . Và họ rất hănh diện với danh hiệu này .

Ông đă không giấu nổi xúc động thêm được nữa, mà phải tự tỏ ḿnh cho các anh em .

 

 

20-

Chúng ta hăy tạm dừng đây để tản mạn về cá tính của Giuđa.

Ông là người duy nhất đă thuyết phục được Giacóp thay ḷng đổi ư cho phép mang Benjamin xuống Ai Cập. Và là người duy nhất khiến Giuse ... đổ lệ .

Chúng ta hăy bắt đầu với câu :

Stk 43:1 Vehara'av kaved ba'aretz. - The famine was severe in the land. -Nạn đói trong xứ trở nên trầm trọng.

2 Veyehi ka'asher kilu le'echol et-hashever asher hevi'u mi-Mitzrayim vayomer aleyhem avihem shuvu shivru-lanu me'at-ochel. - When they had finished eating the provisions which they had brought from Mitzrayim their father said to them, "Go back, buy us some food." -Khi họ ăn hết lúa đưa từ Ai-cập về, th́ cha họ bảo: "Hăy trở lại mua ít lương thực về."

Giọng văn thuật tŕnh ghi lại câu nói của Giacóp mang vẻ như hững hờ, buồn miệng mà nói ra vậy thôi . “ Hăy trở lại mua ít lương thực về - shuvu shivru-lanu me'at-ochel.”

Câu nói không túc từ.Chừng như không biết ông nói cho ai nghe.

Thật ra đàng sau câu này ẩn dấu một nỗi sợ hăi về quyết định ông biết rằng ông phải chọn.

Thực phẩm trong nhà đă hết . Giacóp, và mọi người, biết rất rơ gia đ́nh đang cần thực phẩm đến mức nào. Nhưng ông không muốn cho Benjamin đi theo sang Ai cập.

V́ thế ông mở miệng, như muốn có được thực phẩm mà không bị buộc phải trả trọn vẹn cái giá Giuse đă ra.

Giacóp cứng đầu. Vừa ương ngạnh vừa lo âu.

Ngày xưa ông đầy biến báo trong mọi trao đổi. Trong vụ mua bán quyền trưởng nam với Esau, ông nắm đàng cán: “Th́ anh hăy nhường cho em quyền trưởng nam đi đă .” “ Th́ anh hăy thề trước đi.” Khi trao đổi với Laban, ông biết cách gầy giống đàn cừu, nên ông chẳng sợ chịu thiệt trong cuộc mặc cả đầy bất lợi.

Trong cuộc vật lộn với Người Bí Mật trong đêm, ông buộc người kia phải chúc lành cho ông trước khi ông nới lỏng tay gh́ .

Trong cuộc đụng độ với Esau và 400 gia binh, ông chiếm tiên cơ bằng quà tặng và bằng mồm mép ngoại giao.

Thế mà bây giờ, ông đành thúc thủ trước ông Hoàng người Ai Cập xa lạ mà các hành động lại khôn ngoan, không ai lường trước được.

Nghĩ đến đó ông đâm ra bực ḿnh v́ cả 10 đứa con chẳng đứa nào nói lại được ông ấy .

Cả nhà ai cũng biết hiện trạng : Giuse đă không c̣n, đă chết. Shimeon đang bị giam trong ngục tù Ai Cập. Mà nhà th́ chẳng thể nào sống sót nếu không có gạo ăn. Nhà lại đông miệng ăn.

Cách duy nhất để vừa có thực phẩm vừa cứu được Simeon ra khỏi tù là đem theo Benjamin sang Ai Cập.

Nhưng vạn nhất có điều chi xảy ra cho Benjamin, bố già Giacóp chẳng thể nào chịu đựng nổi. Ông già chắc chắn sẽ chết v́ phiền năo mà thôi .

C̣n ông Hoàng bên Ai Cập kia, th́ ghét người lạ không nói làm ǵ, tính khí lại thay đổi thất thường, lúc th́ ân cần quá mức, lúc lại giận dữ bất chợt . Không biết đàng mà lường .

Chỉ có điều chắc chắn nhất là lương thực trong nhà sắp cạn. Lấy cái ǵ mà ăn bây giờ đây ?

Cả nhà, ai cũng lâm vào thế bí.

Ông muốn t́m ra một giải pháp khác, mà ông biết rằng sẽ không có. Ông, người đă từng đường cự kẻ lạ mặt, đă mang tên Israel, là người dám đương cự cả Thiên Chúa, nay bỗng nhiên lâm vào thế bị động.


Chỉ ḿnh Giuđa can đảm tŕnh bày cặn kẽ vấn đề - một lần nữa - cho Giacóp :

Stk 43: 3 Vayomer elav Yehudah lemor ha'ed he'id banu ha'ish lemor lo-tir'u fanai bilti achichem itchem. -But Yehudah told him, saying, "The man sternly warned us saying, 'Do not see my face unless your brother is with you.'-3 Ông Giu-đa thưa với cha: "Ông ấy đă tuyên bố rơ với chúng con: "Các người sẽ không được gặp mặt ta, nếu em các người không cùng đến với các người."

4 Im-yeshcha meshale'ach et-achinu itanu nerdah venishberah lecha ochel. - If you are ready to send our brother with us, we will go down and buy you food.- 4 Nếu cha sai em đi với chúng con, th́ chúng con mới xuống mua lương thực cho cha được;

5 Ve'im eynkha meshale'ach lo nered ki-ha'ish amar eleynu lo-tir'u fanai bilti achichem itchem. - But if you do not send, we will not go down, for the man said to us, 'Do not see my face unless your brother is with you.'" - C̣n nếu cha không sai nó đi, th́ chúng con sẽ không xuống, v́ ông ấy đă bảo chúng con: "Các người sẽ không được gặp mặt ta, nếu em các người không cùng đến với các người."

Nghĩa là nói cách khác, Giuđa lập lại với bố Giacóp rằng : “Thôi bố đừng có mà bảo với chúng con rằng đi xuống Ai Cập mà mua lúa nữa nhé.” Bố đừng có mà giả vờ. Không cho Benjamin đi, th́ đừng có mà nói chuyện lúa thóc. Không có lúa không có thóc ǵ nữa hết !”

Đến nước vậy, mà Giacóp vẫn chưa sẵn sàng để quyết định. Giacóp c̣n cố vớt vát, lẩn thẩn nghĩ cách nàocho sự việc lẽ ra phải khác đi.Tại sao số phận lại cay nghiệt với ông thế ?

6 Vayomer Yisra'el lamah hare'otem li lehagid la'ish ha'od lachem ach. - Then Yisrael said, "Why did you treat me so ill by telling the man that you had another brother?" - Ông Ít-ra-en nói: "Sao các con lại làm hại cha mà đi khai với ông ấy rằng các con c̣n một đứa em? "

7 Vayomeru sha'ol sha'al-ha'ish lanu ulemoladetenu lemor ha'od avichem chai hayesh lachem ach vanaged-lo al-pi hadevarim ha'eleh hayodoa neda ki yomar horidu et-achichem. - And they said, "The man persistently asked about us and our relatives saying, "Is your father still alive? Have you a brother?' and we responded to him according to these words; could we possibly have known that he would say, 'Bring your brother down'?" - Họ trả lời: "Ông ấy hỏi đi hỏi lại về chúng con và họ hàng chúng con; ông ấy nói: "Cha các người c̣n sống không? Các người có em không? " Chúng con cứ theo các câu hỏi ấy mà khai với ông ta. Có ngờ đâu là ông ấy sẽ bảo chúng con: "Đưa em các người xuống đây! "

Những điều trên đây hoàn toàn là những ao ước của Giacóp mà thôi . Các con ông tự vệ bằng cách tŕnh bày cho ông biết rằng họ chỉ là nạn nhân. Dù ông có mặt tại AiCập lúc bấy giờ sự thể cùng xảy ra y như thế mà thôi.

Chúng ta thấy được nỗi lo lắng bồn chồn của Giacóp. Ông mong sao làm chủ được t́nh h́nh. Hay đung hơn, ông biết kết cục phải như thế nào rồi. Nhưng ông càm ràm là v́ ông muốn được có ai an ủi, bảo đảm hơn là giúp ông t́m giải pháp.

Ông muốn t́m ra một giải pháp khác, mà ông biết rằng sẽ không có.

Ông muốn tỏ sức mạnh, muốn chống cự , bằng cách chần chừ, lần lữa, không muốn chịu thua mà phải đành chấp nhận để Benjamin ra đi .

Ông, người đă từng đường cự kẻ lạ mặt, đă mang tên Israel, là người dám đương cự cả Thiên Chúa, nay bỗng nhiên lâm vào thế bị động.

V́ thế ông than: “Sao các con lại làm hại Cha ?”

 

 

21-

Hăy khoan đi tiếp. Có một chi tiết thú vị, hết sức thú vị. Không biết các bác có lưu ư hay không ?

Đọc lại câu này,

Stk 43: 2 Veyehi ka'asher kilu le'echol et-hashever asher hevi'u mi-Mitzrayim vayomer aleyhem avihem shuvu shivru-lanu me'at-ochel. - When they had finished eating the provisions which they had brought from Mitzrayim their father said to them, "Go back, buy us some food." -Khi họ ăn hết lúa đưa từ Ai-cập về, th́ cha họ bảo: "Hăy trở lại mua ít lương thực về."

Khi lương thực đă cạn và khi Giacóp sốt ruột nói “bâng quơ”: “Hăy trở lại mua ít lương thực về .” Cả 10 đứa con đều nghe .

Thế th́ chúng ta thử tản mạn đặt câu hỏi: Giacóp cố ư nói bâng quơ. Giacóp đưa ra lời đề nghị cách trống trống, không nhằm vào một ai trong số 10 người con, có phải v́ ông muốn thử các con của ông, xem coi ai là người mở miệng trả lời đầu tiên ?

Hay là Giacóp không biết ai trong số 10 người con sẽ có sáng kiến. Nghĩa là ruột ông rối rắm, ông không biết phải giải quyết ra sao. Ông chỉ nói thế để cầu cứu con ông thôi.

Khi Giuđa đứng ra trả lời cho bố Giacóp, th́ rơ ràng, Giuđa đă hơn hẳn các anh em ông.

Giuđa tỏ ra có tài lănh đạo. Hay ít ra, ông là phát ngôn viên thay cho anh em.

Rồi chúng ta sẽ thấy ở đây ông bảo lănh cho Benjamin (Stk 43:8-9), và sau này, ông thay mặt anh em đối thoại với Giuse, làm trạng sư biện hộ cho các anh em ḿnh (Stk 44:16).

Nhất là khi người ta khám phá ra có chén bạc trong bao lương thực của Benjamin và người Ai Cập bắt họ trở lại nhà Giuse (Stk 44:14), th́ Kinh Thánh dùng công thức: “Khi Giu đa và các anh em ..”

Nghĩa là các anh em con nhà Giacóp lúc ấy đă có một cái tên chung để gọi, “Giuđa và các anh em” .

Giuđa không phải là người con đầu của Giacóp. Ông chỉ là người con thứ tư. Reuben, Simeon, Levi rồi mới đến Giuđa .

Ông cũng chẳng phải là người lành thánh ǵ. Trước đó, ở chương 38, ông đă có hành vi kém luân lư khi sa ngă vào tay Tamar, con dâu hoá trang thành cô gái ăn sương đứng bên đường.

Nhưng ít ra trong câu chuyện trên đây , Giuđa đă tỏ ra có tinh thần trách nhiệm, sẵn sàng chấp nhận cái hậu quả luân lư của việc ḿnh làm .

Ông giữ lời gửi trả lại con dê tiền công (Stk 38:23) và sau khi khám phá ra người ấy là Tamar, con dâu, th́ ông đă khẳng khái công nhận: “Cô ấy công chính hơn tôi.” (Stk 38 :26) Rơ là một người có bản lănh và có tinh thần trách nhiệm.

Cái bản lănh cố hữu ấy đă khiến ông mở miệng phân tích cho bố Giacóp nghe rơ vấn đề hầu thuyết phục bố đồng ư cho Benjamin ra đi.

Đọc kỹ lại câu chuyện, chúng ta thấy Giuđa bộc lộ tài lănh đạo ngay lúc này, lúc ông đứng ra phân trần cho bố Giacóp thấy vấn đề.

Trong chuyến sang Ai Cập mua lúa lần đầu tiên, Kinh Thánh không hề nhắc tới một hành động nào của ông, cả khi các anh em bàn bạc nhau và cả khi Simeon bị bắt giam lại. Chỉ có Reuben lên tiếng. Nhưng Reuben không được các anh em ông nghe theo.

Tại sao lúc đó, trong chuyến đầu tiên, Giuđa chưa phải là người lănh đạo các anh em. Và tại sao măi đến chuyến thứ hai, Giuđa mới vượt lên nổi bật thành người thủ lănh. Nghĩa là, từ khi nào, qua biến cố nào Giuđa trở thành thủ lănh của nhóm?

Câu trả lời là chỉ có lúc này, chính lúc ông đứng ra bảo lănh cho Benjamin th́ cá tính ông bộc lộ rơ rệt. Và chúng ta có thể nói đây là khúc quanh trong cuộc đời ông.

Giuđa của biến cố Tamar khác hẳn Giuđa lúc đứng ra bảo lănh cho Benjamin .

Chúng ta có bằng chứng cho thấy Giacóp biết cái bản lănh ấy của Giuđa.

Ôn lại những biến cố chính của câu chuyện chúng ta thấy ǵ:

Xảy ra nạn đói, “ông Giacóp” sai các con sang Ai Cập mua lúa gạo (Stk 42:1) nhưng Benjamin th́ Giacóp không sai đi.( câu 4). Sang Ai cập mua lúa, Giuse cứ nằng nặc buộc tội mấy anh em làm gián điệp, để bắt giam Simeon làm con tin. Khi trở về lại đất Canaan, gặp ông Giacóp (câu 29), th́ họ phát giác trong bao luá của họ có cả tiền mua lúa.

Họ tŕnh bày cho ông Giacóp rằng phải mang Benjamin để làm chứng họ nói thật hầu mang Simeon ra khỏi tù. Ông Giacóp (câu 29) nổi giận.

Chẳng ai c̣n dám bàn đến chuyện luá thóc cho đến khi họ ăn hết lương thực, và phải đi mua nữa . Cha họ bảo (chương 43 câu 2) : “Hăy trở lại mua ít lương thực về.”

Giuđa mở lời phân trần cùng cha .

Đến lúc này “Ông Ítraen nói: "Sao các con lại làm hại cha mà đi khai với ông ấy rằng các con c̣n một đứa em? “ (Stk 43: 6

Ông Giuđa thưa với ông Ítraen, cha ḿnh: "Xin cha sai thằng bé đi với con..” (Stk 43: 8 )

Ông Ítraen, cha họ, bảo: "Nếu vậy th́ các con cứ làm thế này: hăy đem..” (Stk 43: 11)

Chúng ta thấy có điểm ǵ đặc biệt ?

Đột nhiên giữa câu chuyện đang kể, sau khi Giuđa, lên tiếng, Giacóp được gọi bằng cái tên Israel, thay ǵ Giacóp như trước giờ .


Sau khi Giuđa lên tiếng, thuật tŕnh không c̣n gọi ông bố là “ông Giacóp” mà gọi ông là “ông Israel”!

Đột nhiên giữa câu chuyện đang kể, sau khi Giuđa, lên tiếng, Giacóp được gọi bằng cái tên Israel, thay ǵ Giacóp như trước giờ .

Đây là lần đầu tiên ông được gọi bằng Israel kể từ khi Giuse gặp lại các anh em của ông. (Stk 37:13)

Ư nhị chứ, phải không các bạn ?

 

 

22-

Việc thay đổi cách xưng hô này cho chúng ta thấy ǵ ?

Như chúng ta đă từng nói trong bài “Mạc như thụ nhân”, trong Kinh Thánh Cựu Ước chỉ có bốn người được đổi tên. Ba người kia, Abraham, Sara và Joshuah, sau khi đổi tên th́ Kinh Thánh không c̣n gọi họ bằng tên cũ.

Nhưng Giacóp th́ không thế. Kinh Thánh gọi ông bằng cả hai tên. Lúc bằng tên này, lúc bằng tên kia.

Sau này trong câu chuyện, Giacop c̣n được gọi bằng Israel một lần nữa. Đó là lúc các con ông đi chuyến thứ hai trở về, báo cho ông biết là Giuse c̣n sống , và đang cai trị trên toàn xứ Ai Cập. Giacóp không tin. Đến khi ông thấy đoàn xe chở quà cáp và lương thực dành cho ông, th́ ông mới hồi sinh

Stk 45: 27 Vayedabru elai et kol-divrei Yosef asher diber alehem vayar et-ha'agalot asher-shalach Yosef laset oto vatechi ruach Yaakov avihem. - However, when they related to him all the words that Yosef had spoken to them, and he saw the wagons that Yosef had sent to transport him, then the spirit of their father Yaakov was revived. - Khi họ thưa lại với ông tất cả những lời ông Giu-se đă nói với họ, và ông thấy xe cộ ông Giu-se đă cho về rước ông, th́ tâm thần ông Gia-cóp, cha họ, mới hồi sinh.

Và ngay sau đó Kinh Thánh gọi Giacóp bằng tên Israel .

Stk 45: 28 Vayomer Yisrael rav od-Yosef beni chai elchah ve'er'enu beterem amut.

And Yisrael said, "How great! My son Yosef still lives! I shall go and see him before I die." - Ông Ítraen nói: "Thế là đủ! Giu-se, con cha, vẫn c̣n sống! Cha sẽ đi để nh́n thấy nó trước khi chết! "

Giacóp hồi sinh, biến thành Israel .

Nghĩa là ông đột ngột thay đổi. Trước đó ông ù ĺ, xuống tinh thần, trầm uất, nản chí, tiêu cực, Giacóp sống mà như chết.

Sau khi nghe tin Giuse c̣n sống, ông hồi sinh, ông lên tinh thần, t́m lại được sáng kiến, hy vọng, và nhất là tinh thần tranh đấu. Đó là chính ư nghĩa của cái tên Israel: “đương cự với người ta, và với cả Thiên Chúa, mà lại thắng vượt.”

Như thế chúng ta hiểu được hàm ngụ thú vị, khi đột ngột ông được gọi dưới tên Israel.

Sau khi các con ông đi chuyến đầu tiên, trở về không những thiếu Simeon mà c̣n đem theo một yêu cầu ngược ngạo: Dẫn Benjamin sang Ai Cập cho ông hoàng Aicập kia thấy mặt.

Đă nghèo mà lại c̣n gặp cái eo! Mất Giuse, rồi mất Siméon, nay lại không giữ được Benjamin, ông xuống tinh thần là phải. Ông bị bó tay, v́ đối thủ, nếu gọi được là đối thủ, ông hoàng Ai cập kia, lại nằm ngoài tầm cương toả của ông.

Ông bị dồn vào thế bí. Mà lâm vào t́nh trạng bất lực. Ông đâm ra quay quắt và không muốn bàn đến vấn đề.

Ông như người đă chết, và cả nhà dường như chết theo ông. Ông chần chừ không muốn quyết định. Ông lần lữa một thời gian lâu, bắt cả nhà thắt lưng buộc bụng bằng thời gian hai chuyến đi đi về về . Cho đến lúc, chẳng đặng đừng, cái bao tử của cả nhà lên tiếng.

“Khi họ ăn hết lúa đưa từ Ai Cập về, cha họ bảo họ “Hăy trở lại mua ít lương thực về .” (Stk 43:1-2).

“Cha họ” bảo “họ”. Kinh Thánh không nhắc đến tên riêng, chỉ nói đến họ một cách vô danh. Nghĩa là thậm chí Giacóp cũng không c̣n là Giacóp nữa, mà là một người nào đó, vô danh: “Cha họ nói với họ” .

Đến khi Giuđa lên tiếng nhắc lại yêu cầu đ̣i mang Benamin đi, th́ Israel lúc bây giờ đột ngột lên tiếng, sau khi im lặng 21 năm !

Quả Giuđa là người đặc biệt . Tài lănh đạo của ông đă bộc lộ khiến Giacóp khi đối thoại với ông, đă hồi sinh và trở thành Israel.

Con sư tử Giuđa đă bắt Giacop phải chọn lựa. Và khi Giacop phải có quyết định, th́ như thế, ông là Israel.

Chúng ta sẽ c̣n thấy, sau này, Guiđa cũng bắt buộc Giuse phải chọn lựa .

 

 


 

 

  Ghi Chú

[18] Simeon tên Do thái viết là שִׁמְעוֹן Shim'on, gồm hai từ ghép lại "Shama'" שמע và "'on," עון có nghĩa là "[Thiên Chúa] đă nghe nỗi thống khổ tôi " . Khi bắt giam Simeon, biết đâu Giuse hàm ngụ một thông điệp cho các anh qua cái tên ?

 


Mời đọc tiếp

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Xem các bài viết khác trong Lớp Ngôn sứ , Khoá 15 GHHV Đà Lạt Việt Nam.