Huynh đệ như thủ túc
兄弟如手足

MichelAnge

30-

Chúng ta trở lại chi tiết thú vị này.

Khi Giuse ra điều kiện : “Đến ngày thứ ba, ông Giu-se bảo họ: "Các người muốn sống thì hãy làm thế này, vì ta kính sợ Thiên Chúa.19 Nếu các người là những kẻ lương thiện, thì một anh em cứ phải chịu giam trong nhà tù này, còn các người khác thì hãy ra đi, đem lúa về cho gia đình khỏi đói.20 Rồi các người hãy đem đứa em út đến cho ta. Bấy giờ sẽ rõ là các người nói đúng, và các người sẽ không phải chết." Họ đã làm như vậy. “ (Stk 42:18-20)

Các anh của ông bỗng dưng nhắc nhau về .. quá khứ

Stk 42: 21 Vayomeru ish el-achiv aval ashemim anachnu al-achinu asher ra'inu tzarat nafsho behitchaneno eleinu velo shamanu al-ken ba'ah eleinu hatzarah hazot. - They then said to one another, "Indeed we are guilty concerning our brother inasmuch as we saw his heartfelt anguish when he pleaded with us and we paid no heed; that is why this anguish has come upon us."- Họ bảo nhau: "Than ôi! Chúng ta có lỗi với em chúng ta: chúng ta đã thấy nó phải ngặt nghèo. Nó đã năn nỉ chúng ta, nhưng chúng ta chẳng nghe. Chính vì thế mà chúng ta gặp cảnh ngặt nghèo này."

Rồi đang khi họ nhớ lại cảnh thương tâm em Giuse nài nỉ tha mạng mà họ không mảy may thương cảm thì anh cả Reuven, người đã từng chống đối cảnh huynh đệ tương tàn, lại phán một án lệnh :

Stk 42: 22 Vaya'an Re'uven otam lemor halo amarti aleichem lemor al-techet'u vayeled velo shematem vegam-damo hineh nidrash. - Reuven spoke up to them, saying, "Did I not speak to you saying, 'Do not sin against the boy,' but you would not listen! And his blood as well - behold! - is being avenged. - Ông Rưu-vên trả lời họ rằng: "Tôi đã chẳng bảo các chú thế này sao: "Đừng phạm tội hại đến thằng bé! " nhưng các chú đã không chịu nghe. Bây giờ thì phải đền nợ máu nó! "

Dưới con mắt xét đoán của anh hai Reuven, tất cả bọn họ đều là sát nhân.

Thật ra, họ chỉ mang tội bắt cóc và bán Giuse làm nô lệ (Stk 37:23-28 ). Và rất có nhiều khả năng là họ đã biết được rằng đoàn thương khách ngày xưa mua Giuse đã nhắm hướng Ai Cập mà đi.

Vì thế mà ngày nay họ run sợ bị bắt cách bất công làm thân nô lệ. Cũng tại Ai Cập đây.

Rõ rệt, ngày xưa họ đã gây ra tội ác nào, thì ngày nay họ phải hứng chịu hậu quả y hệt .

Họ đã đong đấu nào, ngày nay họ được đong lại đấu ấy .

Có lẽ đây chính là nhãn quan giúp chúng ta hiểu thấu đáo bản văn và cách hành xử của Giuse .

Ngày xưa Giuse bị mang tiếng là mách lẻo cho cha biết những hành vi của các anh, và các anh đã ghét ông vì chuyện này ( Stk 37:2.8). Dĩ nhiên Giuse cho rằng hành động của ông là chính đáng .

Nay thì cờ đã vào tay ông, và ông phất: Các anh ông bị kết tội gián điệp (Satk 42:9-14)

Khi giấu tiền vào trong bao lương thực các anh, Giuse buộc các anh phải sống cái tâm trạng ngày xưa ông đã từng cay đắng nếm mùi: bị bỏ tù cách oan ức .

Ngày xưa các anh ông giam ông xuống giếng cạn (Stk 37:24) và khiến ông bị tù có thể đến 13 năm trong nhà tù Ai Cập (Stk 37:2; 41:46; 39:1-20).

Ngày nay ông bắt họ phải nếm tù tội: Cả bọn phải nếm mùi cơm tù ba ngày. Còn Siméon phải chịu tù lâu hơn (Stk 42:17,19, 24).

Và khi giấu tiền vào trong bao lương thực các anh, Giuse buộc các anh phải sống cái tâm trạng ngày xưa ông đã từng cay đắng nếm mùi: bị bỏ tù cách oan ức .

Nhưng nếu chúng ta cho rằng giuse cố ý vùi tiền vào trong bao lương thực, vì muốn buộc các anh phải nếm mùi khổ sở, lo sợ và suy nghĩ về tội quá khứ, chúng ta chỉ mới đi được nữa đường.

Chúng ta còn phải bàn tiếp: Phải chăng Giuse làm thế là để trả thù ?

Mà trả thù như thế có chính đáng không ? Chúng ta có thể mạnh dạn kết luận khẳng định.

Giuse làm thế là cho họ bài học để họ biết thế là quy luật nhân quả công chính. Giuse đóng vai quan tòa, giúp họ “làm việc đền tội” hầu giúp họ giảm nhẹ cơn thịnh nộ của Thiên Chúa công bằng .

31-

Nhưng quả thực nội tâm của Giuse chắc chắn không giản đơn. Khó mà đoán cho thấu đáo các ý nghĩ thầm kín cũng như những toan tính ông dành cho các anh em ông.

Vì thế có lẽ chúng ta cần phải đưa ra nhiều cách chú giải, cần đọc bản văn xuôi ngược từ nhiều khía cạnh mới may ra tìm ra điều lý thú trong chủ tâm Giuse vùi tiền vào các bao lương thực.

Giuse không hoàn tiền một lần. Mà là hai lần . Gần cuối thuật trình, Giuse sai người dấu chén bạc uống rượu vào trong bao lương thực của Benjamin.

Ông gài bẫy để giam tù Benjamin, đã đành, nhưng ông còn vùi tiền vào trong các bao luương thực của Benjamin và của cả các anh .

Stk 44:1 Vayetzav et-asher al-beito lemor male et-amtechot ha'anashim ochel ka'asher yuchlun set vesim kesef-ish befi amtachto. - Then he instructed the one in charge of his house, saying, "Fill the men's sacks with as much food as they can carry an dput each man's money in the mouth of his sack. - 1 Ông Giu-se truyền cho người quản gia của ông: "Anh hãy đổ đầy bao lúa của mấy người này; họ mang được bao nhiêu thì đổ cho họ bấy nhiêu, rồi bạc của người nào thì đặt vào miệng bao của người ấy.

2 Ve'et-gevi'i gevia hakesef tasim befi amtachat hakaton ve'et kesef shivro vaya'as kidvar Yosef asher diber. - And my goblet - the silver goblet - place in the mouth of the youngest one's sack along with the money of his purchases." And he followed Yosef's word exactly.- 2 Chén của tôi cái chén bạc, thì anh đặt vào miệng bao lúa của đứa út, cùng với số bạc mua lúa của nó." Người quản gia làm như lời ông dặn.

Chúng ta nên cẩn thận, trong cả hai lần vùi tiền, chủ đích của Giuse giống nhau, nhưng chưa hẳn đã giống nhau hoàn toàn .

Nếu thế thì khó mà lý giải lần giấu tiền thứ hai.

Vì nếu muốn bỏ tù Benjamin thì chỉ mình cái chén bạc uống rượu là vật chứng đủ vững. Cái chén bạc của ông hoàng Ai Cập lắm mưu lại toàn quyền ấy còn đủ sức khiến cả đám anh em đứng ra chịu nhận ở tù ( Stk 44:9-10). Còn số tiền khám xét thấy được trong bao lần thứ hai này không còn phải là cái cớ để giam tù nữa (Stk 44:12-17)

Stk 44: 10 “Vayomer gam-atah chedivreichem ken-hu asher yimatze ito yihyeh-li aved ve'atem tihyu neki'im. - He replied, "What you say now is also correct. The one with whom it is found shall be my slave, but the rest of your shall be exonerated." - Người quản gia nói: "Thôi được, cứ như lời các ông. Hễ tìm thấy đồ vật đó nơi ai, thì người ấy phải làm nô lệ cho tôi, còn các ông sẽ vô can."

Vậy không phải Giuse muốn “ăn miếng trả miếng” mà giấu tiền để có cớ bắt giam các anh vào tù.

Mà lý do cho rằng Giuse rộng lượng muốn giúp tiền cho gia đình vượt qua cơn đói cũng không vững nữa. Vì nếu quả thế, thì tại sao Giuse lại còn bỏ tiền vào bao của Benjamin làm chi (Stk 44:2) trong khi Giuse đã định giam Benjamin lại Ai cập rồi cơ mà ?

Một lần nữa chúng ta lại phải lấn cấn với câu hỏi : “Tại sao Giuse lại dấu tiền trong bao lương thực của các anh ?”

Xem chừng, nếu muốn tìm lý do cho việc Giuse hai lần dấu tiền trong túi lương thực, chúng ta phải nhìn vấn đề từ vị trí của ... Giacóp.

32-

Bây giờ chúng ta thử nhìn toàn bộ câu chuyện từ vị trí của Giacóp .

Sau chuyến đi trẩy Ai Cập lần đầu tiên để mua lúa gạo, các con ông thuật lại tự sự. Họ kể sự kiện ông hoàng Ai Cập gán cho họ làm gián điệp, rồi bắt họ trao đổi : Phải mang Benjamin qua Ai Cập để làm chứng những lời họ khai là sự thật ( Stk 42:30-34) .

Khi các con dốc bao lương thực đổ ra, hẳn là trước mặt Giacóp, mọi người đều thấy có tiền dấu trong đó. Như các con, Giacóp cũng hoảng sợ (Stk 42:35) .

Nhưng các con thì sợ bị Thiên Chúa trừng phạt và sợ vòng lao lý. Còn ông, ông cũng sợ, nhưng sợ điều hoàn toàn khác .

Khi thấy tiền đổ ra, Giacóp trách cứ các con ông và bày tỏ nỗi sợ hãi:

Stk 42: 36 Vayomer alehem Ya'akov avihem oti shikaltem Yosef eynenu veShim'on eynenu ve'et-Binyamin tikachu alai hayu khulanah. - Their father Yaakov said to them, "I am the one whom you bereaved! Yosef is gone, Shimon is gone, and now you would take away Binyamin? Upon me has it all fallen!" - Ông Gia-cóp, cha họ, bảo: "Chúng mày cướp con tao! Giu-se không còn nữa, Si-mê-ôn không còn nữa, mà Ben-gia-min, chúng mày cũng muốn bắt đem đi! Mọi chuyện đổ lên đầu tao! "

Rõ ràng Giacóp sợ mất Benjamin,ngươì duy nhất còn lại từ mối tình tha thiết và trung thành ông dành cho Rachel và Giuse.

Sau đó chỉ vài câu, Giacóp còn nhấn mạnh điều này cách day dứt hơn: Khi Reuben đề nghị đưa hai con của mình, tức là cháu của Giacóp, ra bảo đảm cho lời mình nói, thì Giacóp khẳng định:

Stk 42:38 Vayomer lo-yered beni imachem ki-achiv met vehu levado nish'ar ukra'ahu ason baderech asher telchu-vah vehoradetem et-seyvati beyagon she'olah. - But he said, "My son shall not go down with you, for his brother is dead and he alone is left. Should disaster befall him on the journey which you shall take, then you will have brought down my hoariness in sorrow to the grave."- Nhưng ông đáp: "Con tao sẽ không xuống đó với chúng mày, vì anh nó đã chết, chỉ còn lại một mình nó thôi. Nó mà gặp tai hoạ trong chuyến đi chúng mày sắp thực hiện, thì chúng mày sẽ làm cho kẻ bạc đầu này phải buồn sầu mà xuống âm phủ."

“Con tao không đi với tụi bay !” Ông làm như chỉ có Giuse và Benjamin là con ông. Còn mấy người anh kia không phải là con ông !

Ông nói như là, sau khi Giuse chết, ngoài Benjamin ra, ông không còn người con nào khác !

Ngày xưa Giuse đứng về phe ông (Stk 37:12-13). Ngày nay Benjamin luôn luôn ở kề cận ông. Các anh ông xuống Ai Cập mua lúa gạo, còn Benjamin ở lại bên bố Giacóp.

Và Benjamin được Kinh Thánh gọi bằng “em của Giuse “

(Stk 42:4) Ve'et-Binyamin achi Yosef - But Binyamin, Yosef's brother, - Nhưng Bengiamin, em của ông Giuse,”

Trầm trọng hơn thế, khi ông nói giọng thê thiết “Yosef eynenu veShim'on eynenu ve'et-Binyamin tikachu - Giuse không còn nữa, Simêôn không còn nữa, mà Bengiamin, chúng mày cũng muốn bắt đem đi!”. Không những Giacóp nghi ngờ các anh đã lấy mạng Giuse, và bây giờ ông còn nghĩ là các anh toan tính tái diễn âm mưu với Benjamin .

Nhưng chi tiết này thì có liên hệ gì đến chuyện tìm thấy tiền bạc trong túi lương thực ?

Nghĩa là tại sao Giacóp lại lo sợ nghĩ đến chuyện mất Benjamin khi thấy tiền ?

Câu trả lời dễ dàng thì như thế này: Thấy tiền trong bao lương thực là điều bất thường. Điều bất thường này xem chừng mang điềm xấu hơn là báo hiệu điều tốt đẹp.

Giacóp lên tiếng. Ông nói ra những điều chất chứa lâu nay mà ông giữ trong lòng từ khi Giuse chết mất xác. Biết đâu có điều bi đát xảy ra cho Benjamin thì sao ?

Đúng vậy ông nói “Biết đâu nó “gặp tai hoạ trong chuyến đi chúng mày sắp thực hiện.” (Stk 42:38 )

Trầm trọng hơn thế, khi ông nói giọng thê thiết “Yosef eynenu veShim'on eynenu ve'et-Binyamin tikachu - Giuse không còn nữa, Simêôn không còn nữa, mà Bengiamin, chúng mày cũng muốn bắt đem đi!”

Ông Gia-cóp, cha họ, bảo: "Chúng mày cướp con tao! Giu-se không còn nữa, Si-mê-ôn không còn nữa, mà Ben-gia-min, chúng mày cũng muốn bắt đem đi! Mọi chuyện đổ lên đầu tao! "

Động từ “tikachu- mang đi- to bring ” lại còn có thể hiểu là “bắt đi – to take away” :

Ta thoáng thấy ngay không những Giacóp nghi ngờ các anh đã lấy mạng Giuse, và bây giờ ông còn nghĩ là các anh toan tính tái diễn âm mưu với Benjamin !

Nhận định như thế có khi là hơi bạo gan chăng ? Nhưng toàn bộ câu chuyện theo như các con ông các kể lại, có thể khiến Giacóp nghĩ như thế :

Này nhé, các con ông đi mua lương thực về. Thành công. Ít là thành công một nữa. Chỉ có chút trục trặc là ông hoàng Ai Cập đòi gặp Benjamin .

Cứ theo luận lý mà xét thì Giacóp có thể kết luận rằng ông hoàng ấy đổi thực phẩm để có được Benjamin. Đó là lý do tại sao tiền vẫn còn trong bao lương thực.

Chính Benjamin mới là cái giá phải trả cho những bao lương thực mang về .

Nhìn thấy tiền, Giacóp như bị một búa vào ngực. Chuyến đi không còn là chuyến trao đổi dùng tiền mua lúa thóc, hay đổi Benjamin để chuộc Siméon về, mà là đổi mạng Benjamin lấy thực phẩm.

Chính việc đem mạng Benjamin ra làm món hàng trao đổi khiến cho Giacóp run sợ .

Chính vì Giacóp sợ cho cái mạng của Benjamin, nên khi các con ông trở lại AiCập lần nữa, Giacóp ra lệnh cho họ: “achichem kachu - mang theo em”

Stk43: 13 Ve'et-achichem kachu vekumu shuvu el-ha'ish. - Take your brother, and arise, return to the man. - Hãy đưa em các con đi theo và lên đường trở lại với ông ấy. cùng với nhiều tặng phẩm, và một số bạc lớn gấp đôi lần đầu .

Stk43: 15 Vayikchu ha'anashim et-haminchah hazot umishneh-kesef lakchu veyadam ve'et-Binyamin vayakumu vayerdu Mitzrayim vaya'amdu lifnei Yosef. - So the men took this tribute and they took double money in their hand, as well as Binyamin. They set out and went down to Egypt and stood before Yosef. - 15 Những người này lấy những món quà đó, mang theo số bạc gấp đôi, và đem Ben-gia-min theo. Họ đứng lên, xuống Ai-cập và vào trình diện ông Giu-se.

Như thế họ mang theo hai thứ để trao đổi: tiền bạc và người em, Benjamin .

Nhưng cái giá thật sự họ phải trả là gì ? Tiền bạc hay cái mạng của em ?

33-

Vào cuối thuật trình, việc bán Benjamin trở thành mục tiêu chính lần nữa. Mặc dù các anh ai cũng tranh nhau đứng ra chịu tội dùm cho Benjamin và cả nhóm đồng ý đồng chịu tù. Giuse có một hậu ý khác trong đầu .

Giuse chỉ muốn một mình Benjamin. Các anh khác có thể trở về, cùng với Siméon, cùng với tiền với bạc và thực phẩm.

“Người quản gia nói: "Thôi được, cứ như lời các ông. Hễ tìm thấy đồ vật đó nơi ai, thì người ấy phải làm nô lệ cho tôi còn các ông sẽ vô can."11 Ai nấy vội vàng hạ bao lúa của mình xuống đất, rồi mở bao ra.12 Người quản gia lục soát, bắt đầu từ người anh cả và kết thúc nơi người em út. Cái chén được tìm thấy trong bao lúa của Ben-gia-min.” (Stk 44: 10-12)

Như thế Giuse hàm ý muốn tạo cho các anh em cơ hội bán Benjamin, người con thứ của Rachel và Giacóp, làm nô lệ cho nguời Ai Cập. Như họ đã từng bán Giuse, người con đầu của mối tình tha thiết này .

Ông tạo cho họ một cơ hội, để trắc nghiệm xem họ tái phạm lỗi hay hối lỗi .

Khi trả lại tiền cùng với thực phẩm, và chỉ đòi một mình Benjamin, Giuse tái tạo lại quá khứ. Từ lúc hỏi han về gia cảnh, rồi giấu tiền lần đầu tiên, để buộc mang Benjamin sang Aicập, rồi giấu chén bạc trong bao thực phẩm của Benjamin để có cớ giam giữ Benjamin làm nô lệ, Giuse dần dần tái tạo lại phạm trường tội ác năm xưa, khiến các anh em ông phải sống lại quá khứ, phải xét lại các hành vi cũ của họ, dẫn họ đến cao điểm của quyết định.

Ông muốn trắc nghiệm các anh, thử thách, gây ý thức, khiến họ tự xét mình, mong họ thống hối.

Stk 44:14-15 : “Khi ông Giu-đa và các anh em vào nhà ông Giu-se, thì ông còn đang ở đó, và họ cúi rạp xuống đất, trước mặt ông.15 Ông Giu-se nói với họ: "Các người làm gì vậy? Các người không biết rằng một người như ta phải có tài bói toán sao? "

Vào đúng lúc sự việc lên tới cao điểm, Giuđa lên tiếng .

Và bài biện thuyết của ông là bài biện hộ hay nhất trong Kinh Thánh. Đó cũng là bài độc thoại dài nhất.

Khi Giuđa lên tiếng, ông đã khiến được các anh em ông nghe theo không giết Giuse mà bán Giuse đi.

Khi Giuđa lên tiếng ông đã khiến được bố già Giacóp trở thành Israel, mà nghe theo ông thuận tình cho phép mang Benjamin đi theo .

Và bây giờ chúng ta sẽ thấy, một lần nữa khi Giuđa lên tiếng, ông khiến cho Giuse phải đối diện với số phận của mình : không phải là ông hoàng Ai Cập đầy quyền uy, mà là một người con cái Israel, trong bộ tộc Giacóp, người du mục đất Canaan, anh em với ông .

34-

Để có thể thưởng thức tài hùng biện của luật sư Giuđa, chúng ta hãy nghe lại chính miệng Giuđa lên tiếng biện hộ cho các anh em.

Sáng thế ký, chương 44 câu 14 – 34 . “Khi ông Giu-đa và các anh em vào nhà ông Giu-se, thì ông còn đang ở đó, và họ cúi rạp xuống đất, trước mặt ông.15 Ông Giu-se nói với họ: "Các người làm gì vậy? Các người không biết rằng một người như ta phải có tài bói toán sao? "16 Ông Giu-đa nói: "Chúng tôi biết thưa gì với ngài, nói năng làm sao, tự biện hộ thế nào? Thiên Chúa đã phơi bày tội của các tôi tớ ngài ra. Chúng tôi xin làm nô lệ cho ngài, cả chúng tôi lẫn người bị tìm thấy đang giữ cái chén."17 Ông Giu-se nói: "Không đời nào ta làm điều ấy! Người bị tìm thấy đang giữ cái chén, thì sẽ phải làm nô lệ cho ta, còn các người thì cứ về bình an với cha các người."

18 Bấy giờ, ông Giu-đa lại gần ông và nói: "Thưa ngài, xin xá lỗi. Xin cho tôi tớ ngài được nói một lời thấu đến tai ngài. Xin ngài đừng trút cơn thịnh nộ xuống tôi tớ ngài: quả thật, ngài ngang hàng với Pha-ra-ô.19 Ngài đã hỏi các tôi tớ ngài rằng: "Các người còn cha hay anh em nào không? "20 Chúng tôi đã thưa với ngài: "Chúng tôi có cha già và một đứa em út, sinh ra lúc người đã già; thằng anh cùng mẹ với nó đã chết, chỉ còn lại mình nó, nên người thương nó.21 Ngài đã bảo các tôi tớ ngài: "Các người đưa nó xuống cho ta, để ta nhìn thấy nó tận mắt."22 Chúng tôi đã thưa với ngài: "Thằng bé không thể rời cha, nếu nó rời cha, thì người sẽ chết mất! "23 Nhưng ngài đã bảo các tôi tớ ngài: "Nếu em út các người không cùng xuống với các người, thì các người sẽ không được gặp mặt ta nữa."24 Vậy khi chúng tôi về với tôi tớ ngài, là cha của tôi, thì chúng tôi đã nói lại với người những lời của ngài.25 Cha chúng tôi bảo: "Hãy trở lại mua ít lương thực về."26 Chúng tôi trả lời: "Chúng con không thể xuống đó được. Nếu có em út cùng đi với chúng con, thì chúng con mới xuống; vì chúng con không thể gặp mặt ông ấy, nếu em út không cùng đi với chúng con."27 Tôi tớ ngài, là cha của tôi, nói với chúng tôi: "Các con biết rằng vợ của cha đã sinh cho cha hai đứa.28 Một đứa đã lìa cha, và cha đã nói: Đúng là nó đã bị xé xác, và cho đến nay cha chẳng được nhìn lại nó.29 Nếu các con đem cả đứa này đi xa cha, và nó gặp tai hoạ, thì các con sẽ làm cho kẻ bạc đầu này phải đau khổ mà xuống âm phủ."30 Vậy bây giờ nếu tôi về với tôi tớ ngài, là cha của tôi, mà không có thằng bé cùng về với chúng tôi, bởi vì người chỉ sống khi nó sống,31 thì khi thấy là không có thằng bé, người sẽ chết mất. Các tôi tớ ngài sẽ làm cho kẻ bạc đầu, là tôi tớ ngài và là cha của chúng tôi, phải buồn sầu mà xuống âm phủ.32 Trước mặt cha tôi, tôi tớ ngài đã bảo lãnh cho thằng bé và nói: "Nếu con không đưa nó về cho cha, thì con sẽ đắc tội với cha suốt đời."33 Vậy bây giờ, tôi tớ ngài xin ở lại làm nô lệ ngài thế cho thằng bé, còn thằng bé thì xin cho về với các anh nó.34 Thật vậy, tôi về với cha tôi thế nào được, nếu thằng bé không cùng đi với tôi? Tôi không thể nào chứng kiến tai hoạ sẽ giáng xuống cha tôi!”

Sơ lược dàn bài của Giuđa như sau:

1-Trước hết, Giuđa tóm lược lần gặp gỡ đầu tiên với Giuse: Stk 44: 18-23 .

2-Kế đó Giuđa kể lại cuộc cha con bàn cãi với nhau tại Canaan : Stk 44:24-29

3-Giuđa đi đến kết luận sơ khởi rằng: Giacóp sẽ chắc chắn chết nếu các anh em không mang cho được Benjamin trở về : Stk 44:30-32 .

4-Vì thế Giuđa đưa ra một đề nghị trao đổi : Giuđa sẽ chịu ở tù thay cho Benjamin : Stk 44: 33-34

Điểm nổi bật chúng ta cần lưu ý trong bài diễn văn của Giuđa đó là ông lập đi lập lại ba lần: Giacóp sẽ chết nếu Benjamin không trở về :

Stk44: 22 Vanomer el-adoni lo-yuchal hana'ar la'azov et-aviv ve'azav et-aviv vamet.

We said to my master, 'The youth cannot leave his father, for should he leave his father he will die.' -Chúng tôi đã thưa với ngài: "Thằng bé không thể rời cha, nếu nó rời cha, thì người sẽ chết mất! " (c.22)

Stk44: 29 Ulekachtem gam-et-zeh me'im panai vekarahu ason vehoradetem et-seyvati bera'ah she'olah. -So should you take this one, too, from my presence, and disaster befall him, then you will have brought down my hoariness in evil to the grave.' - Nếu các con đem cả đứa này đi xa cha, và nó gặp tai hoạ, thì các con sẽ làm cho kẻ bạc đầu này phải đau khổ mà xuống âm phủ. (c.29)

Stk44: 31 Vehayah kir'oto ki-eyn hana'ar vamet vehoridu avadeicha et-seyvat avdecha avinu beyagon she'olah. - it will happen that when he sees the youth is missing he will die, and your servants will have brought down the hoariness of your servant our father in sorrow to the grave. - thì khi thấy là không có thằng bé, người sẽ chết mất. Các tôi tớ ngài sẽ làm cho kẻ bạc đầu, là tôi tớ ngài và là cha của chúng tôi, phải buồn sầu mà xuống âm phủ. (c.31)

Ông sử dụng 14 lần từ “av - bố, cha” và những từ ghép của nó (avi, aviv, avinu...) Tất cả đều chỉ về Giacóp. Giuđa dùng từ “ha-na’ar - thằng bé” bẩy lần . Tất cả nói về Benjamin. Ông hạ mình dùng bẩy lần từ “adoni – ngài, chúa thượng, chủ nhân” để gọi Giuse là chủ nhân – master - của mình. Để ám chỉ ông và các anh em khác, ông dùng mười hai lần từ “avadecha – tôi tớ, nô lệ” .

Giuđa khôn khéo nhấn mạnh nhiều lần trong bài diễn thuyết những từ quan trọng:

Ông sử dụng 14 lần từ “av - bố, cha” và những từ ghép của nó (avi, aviv, avinu ..) Tất cả đều chỉ về Giacóp .

Giuđa dùng từ “ha-na’ar - thằng bé” bẩy lần . Tất cả nói về Benjamin.

Ông hạ mình dùng bẩy lần từ “adoni – ngài, chúa thượng, chủ nhân” để gọi Giuse là chủ nhân – master - của mình.

Để ám chỉ ông và các anh em khác, ông dùng mười hai lần từ “avadecha – tôi tớ, nô lệ”.

Trước hết chúng ta có thể thắc mắc tự hỏi : Tại sao Giuđa tóm lược lại cuộc gặp gỡ Giuse lần đầu tiên (Stk 44:18-23) cho Giuse nghe lại ?

Giuđa có kể lại cho Giuse nghe cuộc bàn cãi giữa cha con Giacóp-Giuđa, thì điều này dễ hiểu, vì câu chuyện xảy ra tại đất Canaan, không có mặt của Giuse. Giuse chẳng thể biết Giuđa và các anh em ông đã cực khổ như thế nào để khiến cho Giacóp xiêu lòng đồng ý cho mang Benjamin đi theo sang Ai Cập.

Cả khi cơn đói lên tới cực điểm, mà Giacóp vẫn chần chừ không muốn cho Banjamin ra đi, vì Giacóp sợ rằng Benjamin một đi là không trở lại.

Bây giờ, khi các anh em đứng trước Giuse, lần thứ hai bị bắt quảa tang với tang chứng rành rành là cái chén bạc nằm trong bao lương thực của Benjamin, thì cái nguy cơ Benjamin bị bắt đã trở thành sự thật. Nghĩa là Giacóp đã chắc chắn bị lên án tử.

Nên Giuđa phải kể lại tự sự cho Giuse biết rõ nguồn cơn, hầu mong làm mềm lòng ông hoàng Ai cập đầy quyền năng lại có đủ chứng cớ buộc tội kia.

Cái chén bạc uống rượu của ông ta là cái án tử cho hai mạng người cùng một lúc .

Đành rằng thế. Nhưng tại sao Giuđa cần phải nhắc lại lần gặp gỡ đầu tiên giữa các anh em và Giuse ? Lần ấy có mặt Giuse mà ? Giuse chứng kiến việc các anh em đến gặp ông mà, và chính Giuse đã gán tội gián điệp cho họ , thì cần gì Giuđa phải thuật lại ?

Có lẽ câu trả lời nằm ở chủ đích của Giuđa khi ông mở lời :

Stk 44: 18 Vayigash elav Yehudah vayomer bi adoni yedaber-na avdecha davar be'oznei adoni ve'al-yichar apkha be'avdecha ki chamocha kePar'oh. - Then Yehudah approached him and said, "If you please, my lord, may your servant speak a word in my master's ears and let not your anger flare up at your servant - for you are like Pharaoh.- Bấy giờ, ông Giu-đa lại gần ông và nói: "Thưa ngài, xin xá lỗi. Xin cho tôi tớ ngài được nói một lời thấu đến tai ngài. Xin ngài đừng trút cơn thịnh nộ xuống tôi tớ ngài: quả thật, ngài ngang hàng với Pha-ra-ô.

Chúng ta đừng quên Giuđa trong lòng rất bực bội. Bực mà không nói ra được, vì không tiện bộc lộ nỗi bực dọc ngay lúc này thì đúng hơn.

Đã hai lần tìm thấy tiền trong bao, thì không thể nào ông không biết rằng đã có âm mưu định sẵn để cố ý bắt Benjamin ở lại. Nhưng ông không có bằng chứng để quả quyết.

Vả lại cũng không phải là khôn ngoan khi lên án ngược lại kẻ đang có quyền sinh sát trong tay !

Ông phải tự chế kẻo hư bột hư đường .

Tố ngữ “bi –please - xin vui lòng” xem chừng là một từ thừa thãi. Thừa vì ông thừa lịch sự .

Ông lịch sự quá đáng để tự chế .

Rồi khi ông nói tiếp “Xin cho tôi tớ ngài ngỏ lời - Yedaber nah adechah” thì tố ngữ “nah – please” lại cũng biểu lộ lịch sự có thừa .

Chưa hết ông tiếp tục “al yichar apcha – xin Ngài đừng để cơn giận nổ bùng” thì tố ngữ “al” lại một lần nữa, là lịch sự có thừa !

Giuđa tóm lược lại cho Giuse lần gặp gỡ đầu tiên để nhấn mạnh cho cho Giuse thấy điều nghi ngờ không bằng cớ của Giuse cho họ là gian điệp. Nhất là để Giuse thấy mình vô lý khi tra hỏi quá đáng về hoàn cảnh gia đình của họ ! Giuđa còn nhắc cho Giuse thấy cái vô lý khi đòi mang Benjamin sang bên Ai cập! và cách gián tiếp ông cho Giuse thấy Giuse đã có chủ ý bắt giam Benjamin !

Giuđa rất tự chế để nói lời ngọt ngào: “Xin cho tôi tớ ngài được nói một lời thấu đến tai Ngài !”

Qua tất cả những điều ấy, Giuđa muốn nói gì ?

Giu đa muốn nói đại ý rằng: Thưa ngài toàn quyền, từ khi chúng tôi gặp ngài tại sao ngài lại hỏi chúng tôi tất cả những câu như thế ? Để làm gì ? Tại sao ngài cứ một mực kết án chúng tôi là gián điệp trong khi Ngài quá biết chúng tôi không phải như thế, và rằng chúng tôi cũng không phải là những kẻ nói dối ?

Giuđa tóm lược lại cho Giuse lần gặp gỡ đầu tiên để nhấn mạnh cho cho Giuse thấy điều nghi ngờ không bằng cớ của Giuse cho họ là gian điệp. Nhất là để Giuse thấy mình vô lý khi tra hỏi quá đáng về hoàn cảnh gia đình của họ !

Giuđa còn nhắc cho Giuse thấy cái vô lý khi đòi mang Benjamin sang bên Ai cập! và cách gián tiếp ông cho Giuse thấy Giuse đã có chủ ý bắt giam Benjamin !

Tất cả các anh em đều biết Benjamin không lấy cắp.

Hồi còn ở Canaan, cả nhà Giacóp, nghĩa là có cả Benjamin, đã được biết sự kiện tiền mua lúa đã được vùi lại trong các bao lương thực, thì dù Benjamin quả có lòng tham cái chén bạc đi chăng nữa. Hẳn cậu ta cũng không dại gì để dấu nó trong bao lương thực, nơi người Ai Cập đã một lần nghi ngờ là nơi giấu tiền !

Benjamin biết rõ cha mình thương yêu mình, và biết rõ Giacóp sẽ chết nếu mình bị giam lại tại Ai Cập. Benjamin chắc chắn không thể nào tự giết mình và cũng giết cả cha bằng hành động tự sát dại dột ấy !

Nghĩa là tất cả các anh em, đều biết Benjamin không lấy cắp .

Và tất cả, bây giờ, đều biết đã có âm mưu do ông hoàng Ai Cập toàn quyền, nhưng cắc cớ kia.

Và Giuđa đã mạnh bạo, nhưng khéo léo qua những công thức rất lịch sự nhún nhường, kết án ông hoàng Giuse đã có chủ mưu từ lần gặp gỡ đầu tiên .

Tài hùng biện của Giuđa nằm ở chỗ ông giữ được cân bằng giữa điều ông hàm ngụ và những gì ông thật sự nói ra !

Mời đọc tiếp

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Xem các bài viết khác trong Lớp Ngôn sứ , Khoá 15 GHHV Đà Lạt Việt Nam.

Huynh đệ như thủ túc 兄弟如手足

30-

31-

32-

33-

34-

Huynh đệ như thủ túc
兄弟如手足